قلب و ادراك زيبايي از ديدگاه علامه طباطبائي

در فلسفه اسلامي به ويژه در حكمت صدرايي، براي انسان سه نحوه وجود مطابق عوالم ماده، خيال و عقل در نظر گرفته مي‌شود. انسان در هر يك از اين انحاء وجودي، ادراكات و افعال خاص خود را دارد اما برخي ادراكات و افعال نيز به قلب نسبت داده شده است. در بيان عرفا و حكماي اسلامي سه ديدگاه مختلف درباره قلب و نسبت آن با عقل ديده مي‌شود. در بررسي حاضر كه بنابر خوانش علامه طباطبائي از حكمت متعاليه صدرايي صورت گرفته است، قلب استعاره‌اي مجازي از نفس يا همان حقيقت انسان معرفي مي‌شود كه بر هر سه ساحت وجود انسان استوار است. از نگاه علامه طباطبائي، ادراك زيبايي نوعي معرفت حضوري است و با قلب ارتباط مستقيم دارد و متعاقباً در آن تأثير مي‌گذارد. از اين رو نقش مهمي براي زيبايي و زينت در زندگي انسان در نظر مي‌گيرند و آن را براي حيات اجتماعي انسان ضروري مي‌دانند. ايشان توجه انسان به زيبايي را مطابق قوا و احتياجات او و در نتيجة الهام الاهي مي‌دانند به طوري كه نگاه زيباشناسانه در استكمال مراتب وجودي انسان تأثير بسياري دارد و هنر و ادبيات را از مهم‌ترين ادراكات اعتباري هر جامعه مي‌شمارند.