مدل سازي تنوع مكاني گونه هاي گلسنگ پوست زي در توده هاي جنگلي با استفاده از روش رگرسيون وزن دار جغرافيايي

مقدمه و هدف: تنوع زيستي داراي نقش بسيار مهمي در پايداري و خود تنظيمي اكوسيستم ها مي باشد و به عنوان شاخصي براي مقايسه وضعيت اكولوژيك اكوسيستم هاي جنگلي به كار مي رود. گلسنگ‌ها يكي از متداول ترين اجزاي تشــكيل دهنده تنوع زيستي در جامعه جنگلي مي باشند. بالا بودن تنوع گلسنگ ها در يك منطقه نشان دهنده تنوع زيستي و پايداري يك اكوسيستم مي باشد. يكـي از مهم ترين رويكردها جهت تفسير و رديابي تغييرات مكاني تنوع زيستي استفاده از مدل رگرسيوني است. هدف از اين مطالعه مدل سازي تنوع گونه اي گلسنگ هاي پوست زي مي باشد. مواد و روش ها: اين پژوهش در بخش 2 شوراب از طرح هاي جنگلداري گلبند در شهرستان نوشهر (استان مازندران) انجام گرفت. ابتدا با استفاده از جنگل گردشي و روش نمونه برداري انتخابي تعداد 54 قطعه نمونه برداشت گرديد. سپس گونه هاي پوست زي موجود در قطعات شناسايي گرديد. وقعيت مكاني كليه قطعه هاي نمونه با استفاده از GPS ثبت گرديد. در هر قطعه نمونه تمامي گلسنگ هاي پوست زي برداشت گرديد. نمونه هاي جمع آوري شده با استفاده از منابع معتبر گلسنگ شناسي و هم چنين روش هاي آزمايشگاهي، شناسايي شدند. در اين مطالعه براي تعيين تنوع زيستي در مرحله بعد مقدار شاخص هاي تنوع شانون وينر و N1 هيل و شاخص يكنواختي J پيلو براي هر يك از قطعات نمونه محاسبه گرديد. سپس نقشه عوامل جغرافيايي و توپوگرافي تأثيرگذار در تنوع شامل فاصله از جاده و فاصله از آبراهه و شيب، ارتفاع، شاخص خيسي، شاخص قدرت جريان و فاكتور فرسايش پذيري تهيه گرديد. از روش هاي رگرسيون وزن دار جغرافيايي و حداقل مربعات معمولي براي مدل سازي استفاده شد.يافته ها: در اين مطالعه 17 گونه گلسنگ كه متعلق به 14 جنس و 11 خانواده بود شناسايي شد. نتايج نشان داد رگرسيون وزن دار جغرافيايي براي شاخص هاي شانون وينر و N1 هيل و J پيلو براساس مقادير ضريب تبيين و معيار اطلاعاتي آكايكه اصلاح شده نسبت به رگرسيون حداقل مربعات معمولي داراي نتايج بهتري بود. مقدار تنوع گلسنگ بر اساس شاخص شانون وينر و N1 هيل به ترتيب با دامنه اي از 1/24 تا 2/98 و 2/06 تا 6/99 و ميزان شاخص يكنواختي J پيلو 0/205 تا 0/830 محاسبه گرديد. همچنين  همچنين نتايج مربوط به شاخص مورانI   نشان داد كه همبستگي مكاني در گلسنگ هاي پوست زي معني دار و الگوي پراكنش آنها خوشه اي است. نتيجه گيري: در مجموع نتايج اين مطالعه نشان داد روش رگرسيون وزن دار جغرافيايي داراي قابليت نسبتا مناسبي در مدل سازي تنــوع مكاني گونه هاي گلسنگ پوست زي در توده هاي جنگلي مي باشد. از اين مدل رگرسيوني مي توان در مدلسازي تنوع گلسنگ استفاده نمود.