تعيين تراكم بهينه در توده‌هاي صنوبر (Populus deltoides) بر پايه روش Reineke (مطالعه موردي: استان گيلان)

مقدمه و هدف: تراكم توده عاملي تعيين كننده در توسعه يك توده جنگلي است. توده هاي متراكم تحت رقابت شديد بوده و به دليل محدوديت در دسترسي به منابع براي رويش به خوبي توسعه نمي يابند و در برابر وقايعي مانند حمله حشرات، آتش سوزي و خشكسالي بسيار آسيب پذير هستند. در مقابل، توده هاي كم تراكم نيز از منابع موجود در رويشگاه بهره درست و كافي را نمي‌برند و بازده سرمايه كاهش مي يابد. بنابراين تراكم بهينه بر استفاده بهينه از منابع موجود در رويشگاه و حفظ سلامت و رويش در توده مؤثر است. پژوهش حاضر با هدف تعيين تراكم بهينه در صنوبركاري (Populus deltoides) در استان گيلان با پراكنش جغرافيايي از شرق تا غرب و سواحل استان انجام شد. مواد و روش ها: در هر توده، قطعه نمونه‌اي به مساحت يك هكتار (100 × 100 متر) برداشت شد كه در آنها قطر و ارتفاع تمامي درختان اندازه‌گيري و تعداد در هكتار مشخص شد. به منظور تعيين تراكم بهينه از شاخص تراكم  Reineke (SDI: Stand Density Index) استفاده شد.يافته ها:  نتايج نشان داد كه تراكم موجود در مناطق لنگرود (توده 22 ساله با فاصله كاشت 5×5 متر)، سياهكل (توده 29 ساله با فاصله كاشت 3×5 متر)، شفت (توده 38 ساله با فاصله كاشت 3×3 متر) و تالش (توده 37 ساله با فاصله كاشت 3.5×5 متر) به ترتيب برابر با 129، 216، 325 و 190 پايه در هكتار بود و مقدار تراكم بهينه در اين مناطق نيز به ترتيب 188، 259، 379 و 337 پايه در هكتار به دست آمد كه بدون اختلاف معني داري (به جز تالش) بيشتر از تراكم موجود بود. منحني هاي تراكم موجود نسبت به تراكم بهينه به تفكيك طبقات قطري نيز نشان داد كه توده ها در طبقات قطري پايين از تراكم مناسبي برخوردارند، به طوري كه نمودار تراكم موجود و تراكم بهينه بسيار نزديك به هم و در برخي طبقات قطري منطبق بودند. طبقه قطري 25 سانتيمتر در تمامي مناطق به عنوان تلاقي بين دو منحني مشاهده شد. اما بين تراكم بهينه و تراكم موجود در طبقات قطري بالاتر اختلاف بيشتري وجود داشت. نتيجه گيري: نتايج اين مطالعه راهنمايي مناسب به منظور مقايسه بين شرايط موجود و ايده آل مطابق با شرايط رويشي گونه در رويشگاه، ارزيابي و تصميم گيري در مديريت درست تراكم درختان در توده‌ها خواهد بود.