جهاني شدن، انباشت سرمايۀ انساني و رشد اقتصادي در منتخبي از كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه

با توجه به نشات رشداقتصادي از سرمايه انساني، كشورهاي منابع محور فاقد سرمايه انساني ضروري هستند.اهميت سرمايه انساني در ارتقاء رشد و بهره وري يكي از مهمترين موضوعاتي است كه مورد توجه صاحب نظران علم اقتصاد قرار گرفته است. مي توان گفت دستيابي به رشد اقتصادي يكي از دغدغه‌هاي اقتصاددانان در دهه‌هاي اخير بوده است و نيازمند ايجاد برخي ساز و كارهاي خاص مي باشد كه شاخص سرمايه انساني و جهاني شدن از جمله اين ساز و كارهاي خاص در عرصه اقتصادي به شمار مي روند. در حالي كه رشد اقتصادي از سرمايه انساني نشئت مي گبرد، اما بيشتر كشورهاي منابع محور فاقد سرمايه انساني ضروري به عنوان سرمايه طبيعي هستند. جهاني شدن به كشورها كمك مي كند تا مزاياي باز بودن تجارت را كشف كنند، چرا كه جهاني شدن ريسك اقتصادي كشورها را كاهش مي دهد. در عين حال، افزايش جريان سرمايه كه ناشي از بازبودن اقتصاد مي باشد ممكن است به توليدكنندگان اجازه دهد تا از مزيت هاي سبد متنوع دارايي ها براي سرمايه گذاري در پروژه هاي كم ريسكي كه به رشد اقتصادي منجر مي شود بهره مند گردند.       متدولوژي: پژوهش حاضر تلاش مي كند، با تحليل نظري و مدل سازي شرايط اقتصاد كلان، به بررسي هم زمان ارتباط متقابل بين سه متغير جهاني شدن، انباشت سرمايه انساني و رشد اقتصادي با مقايسه تطبيقي بين 23 كشور منتخب در حال توسعه و 33 كشور توسعه يافته طي سال هاي 1995 تا 2017، با استفاده از تكنيك اقتصادسنجي داده هاي تابلويي سيستمي مبتني بر تخمين زننده گشتاورهاي تعميم يافته بپردازد.    يافته ها: نتايج آزمون هاي مورد بررسي حاكي از آن است كه كه در سطح اطمينان 95 درصد افزايش شاخص هاي جهاني شدن، رشد اقتصادي و اميد به زندگي بر افزايش شاخص سرمايه انساني موثر هستند و افزايش نرخ شهرنشيني نتوانسته ابزار موثر در جهت بهبود شاخص سرمايه انساني در كشورهاي منتخب باشد. همچنين طبق نتايج مي توان گفت افزايش شاخص هاي سرمايه انساني، رشد اقتصادي، نرخ رشد جمعيت و توسعه زير ساخت هاي ارتباط از راه دور و سرمايه گذاري مستقيم خارجي بر افزايش جهاني شدن موثر است؛ و در نهايت مي توان گفت تاثير شاخص هاي سرمايه انساني، جهاني شدن، نيروي كار و سرمايه گذاري بر افزايش رشد اقتصادي در دو گروه كشورهاي منتخب موثر است   نتيجه: با توجه به نتايج بدست آمده، ضرايب تكاثري (فزاينده) متغيرهاي وابسته مدل محاسبه و براي دو گروه كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه تحليل شد. نتايج نشان داد كه در كشورهاي توسعه يافته مورد مطالعه در اين پژوهش، تغيير شاخص هاي جهاني شدن و رشد اقتصادي تاثير تكاثري بيشتري بر شاخص سرمايه انساني نسبت به كشورهاي در حال توسعه مي گذارد. بر اساس نتايج، ضريب فزاينده سرمايه انساني نسبت به شاخص جهاني شدن در كشورهاي توسعه يافته بيشتر از كشورهاي در حال توسعه است و به عبارتي مي توان گفت كه تغييرات شاخص سرمايه انساني تاثير بيشتري بر شاخص هاي جهاني شدن كشورهاي توسعه يافته مي گذارد. اما ضريب تكاثر رشد اقتصادي بر شاخص جهاني شدن در كشورهاي در حال توسعه بيش از 2 برابر اين ضريب در كشورهاي توسعه يافته مي باشد. اين نتيجه بدين معني است كه تغيير مشخصي از رشد اقتصادي كشورهاي در حال توسعه اين پژوهش در بازه زماني مورد مطالعه منجر به افزايش و بهبود قابل توجه تر شاخص هاي مرتبط با جهاني شدن در اين كشورها نسبت به كشورهاي توسعه يافته مي گردد. اين نتيجه مي تواند به دليل وجود ظرفيت هاي خالي و پتانسيل هاي بالقوه بيشتر در كشورهاي در حال توسعه نسبت به توسعه يافته ها باشد كه معمولا اقتصاد اين كشورها در ظرفيت كامل قرار دارند و قدرت رشدهاي فزاينده را ندارند. به عبارتي مي توان گفت كه تغييرات متغيرهاي جهاني شدن و سرمايه انساني، اثرات بيشتري بر رشد اقتصادي كشورهاي توسعه يافته نسبت به در حال توسعه دارد.