بررسي و نقد انديشه تمدني سيد قطب

Reviewing and Criticizing Civilization Thought of Sayyid Qutb

ايده ­ي سيد قطب (1906-1966) براي ايجاد جامعه يا تمدن اسلامي با چالش‌هايي همراه است كه چيستي آن‌ها، مسئله‌ي اين پژوهش را شكل مي‌دهد. روش گردآوري اطلاعات در اين پژوهش، مطالعه‌ي اسنادي است و اطلاعات با روش «توصيف و تحليل» موردبررسي و نقد قرارگرفته‌اند. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، انديشه‌ي تمدني سيد قطب مبتني بر دو ركن: 1)تقسيم جوامع به اسلامي و جاهلي و انكار وجود جامعه­ ي اسلامي بالفعل 2) توسعه‌ي مفهوم توحيد به توحيد در حاكميت و تطبيق شريعت است. بر اين اساس، او معتقد است تعالي معنوي براي ايجاد جامعه­ ي اسلامي كفايت مي­كند و ضرورتي براي پيشرفت­هاي مادي وجود ندارد. اما اين ديدگاه‌ با چالش‌هاي جدي مواجه است. ازجمله: اولاً: جاهلي و غيرمتمدن ناميدن تمام جوامع موجود، خلاف انصاف و حقايق تاريخي است و موجب برخورد و درگيري جوامع با يكديگر مي­شود. ثانياً: مشروط نمودن توحيد به تطبيق شريعت، خلاف آموزه ­هاي پيامبر(ص) و امري بي­ سابقه در سنت اسلامي است كه سرانجام آن نيز چيزي جز تكفير و جنگ با تمام مسلمانان و غيرمسلمانان نخواهد بود. ثالثاً: انكار ضرورت پيشرفت­ هاي مادي براي جامعه­ ي اسلامي نيز ناشي از تفكر دوگانه­ ي او نسبت به تمدن غرب است كه از يك سو، به تمدن غرب مي­تازد و از سوي ديگر اخذ بي ­ضابطه علوم تجربي غربي را مجاز مي­داند.

Seyyed Qutb (1966-1906)'s idea to create an Islamic society and civilization is associated with challenges, the nature of whichs is the subject of this research. The method of data collection in this study is a documentary study and the information has been reviewed and critiqued by the method of "description and analysis". Based on the findings of this study, Seyyed Qutb's civilization thought is based on two pillars: 1) the division of societies into Islamic and ignorant and the denial of the existence of an actual Islamic society, and 2) the development of the concept of monotheism to monotheism in the rule and implementation of Sharia. Accordingly, he believes that spiritual excellence is sufficient to create an Islamic society and that there is no need for material progress. But this view faces serious challenges. Including: First: calling all existing societies ignorant and uncivilized is against justice and historical facts and causes conflict. Secondly, making monotheism conditional on the application of the Shari'a is contrary to the teachings of the Prophet (PBUH) and is unprecedented in the Islamic tradition, which in the end will be nothing but takfir and war with all Muslims and non-Muslims.Third: The denial of the necessity of material progress for the Islamic society is also due to his dual thinking towards Western civilization, which on the one hand attacks Western civilization and on the other hand, allows the indiscriminate acceptance of Western experimental sciences.