تأثير منابع تأمين نيتروژن بر عملكرد كمّي و كيفي ارقام گندم (Triticum aestivum L.)

يكي از مشكلات مهم در زراعت، هزينه زياد كودها و آلودگي خاك و آب ناشي از مصرف آن‌ها مي باشد. جهت بررسي اثر منابع تأمين نيتروژن بر عملكرد كمّي و كيفي ارقام گندم (Triticum aestivum L.)، آزمايشي در دانشكده كشاورزي دانشگاه هرات طي سال زراعي 98-1397 انجام شد. آزمايش به‌صورت طرح كرت هاي خرد شده و در قالب بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. منابع تأمين‌كننده نيتروژن شامل: كشت مخلوط شبدر با گندم، مصرف كود شيميايي اوره و كود حيواني گاوي به‌عنوان كرت اصلي و 10 واريته گندم به‌عنوان كرت هاي فرعي بودند. نتايج نشان داد كه اثر منابع تأمين‌كننده نيتروژن بر كليه صفات اندازه‌گيري شده به‌جز طول خوشه، تعداد خوشه چه، مقدار پتاسيم و فسفر دانه در خوشه معني‌دار بود. درحالي‌كه اثرات واريته به‌جز وزن ساقه و برگ، مقدار پتاسيم و فسفر بر ساير صفات اندازه‌گيري شده، معني دار شد. همچنين اثرات متقابل واريته و منابع تأمين‌كننده نيتروژن بر طول خوشه، وزن خوشه و دانه، عملكرد دانه و پروتئين معني دار گرديد، ولي تفاوت معني داري بين درصد پروتئين دانه تيمارهاي تحت مصرف كود شيميايي با كشت درهم شبدر گندم مشاهده نشد. بيشترين مقدار عملكرد دانه به‌ترتيب با مصرف كود شيميايي اوره و كشت مخلوط گندم و شبدر حاصل گرديد. همچنين واريته كابل 13 بيشترين مقدار عملكرد را توليد نمود. به‌طور كلي، مي‌توان كشت درهم گندم و شبدر را به‌جاي استفاده از كود شيميايي نيتروژن دار به‌عنوان يك گزينه براي توليد گندم، خصوصاً در سيستم هاي كم نهاده در استان هرات، به دهاقين پيشنهاد نمود.