بازمانده‌ آيين‌ها و جشن‌هاي دوران كهن در هورامان و كردستان

Remains of ancient rituals and celebrations in Horaman-Kurdistan

هورامان، يكي از مراكز مهمِ تمدني ايران با پيشينه‌اي كهن از نظر تاريخي و فرهنگي است كه بسياري از جنبه‌هاي فرهنگي آن هنوز براي پژوهشگران ناشناخته باقي مانده است؛ جنبه‌هايي كه در ناخودآگاه و ذهن مردم هستند. بسياري از آيين‌ها و سنت‌هاي مردم كرد ـ به‌عنوان يكي از اقوام اصيل ايراني ـ در فرهنگ و تاريخ ايران باستان ريشه دارد. آيين‌ها، سنت‌ها و جشن­ها و به طور كلي اساطير هر قومي، نمود ديرينگي فرهنگ و هويت آن قوم است. هدف از اين پژوهش پرداختن به بازمانده آيين‌هاي باستاني در هورامان در سه محور جشن عروسي پير شاليار؛ مراسم بوكه بارانه (عروسي باران) و رسم بيل دانه است. اين مقاله به روش توصيفي­ـ تحليلي و بررسي ميداني مي­كوشد به اين پرسش پاسخ دهد كه بين آيين‌هاي رايج در هورامان با آيين‌هاي باستاني ايرانيان چه ارتباطي وجود دارد؟ نتايج حاكي از آن است كه جشن پيرشاليار، نه يك مراسم عروسي به پاس بزرگداشت يك شخصيت مذهبي، بلكه بازمانده جشن سده است كه بعدها رنگ و بوي اسلامي به خود گرفته است. مراسم و دعاي بوكه بارانه با جشن پيروزي تيشتر بر ديو خشكسالي ارتباط دارد. رسم بيل‌دانه نيز با نمادها و عناصر موجود در آن، بازمانده جشن ­هاي روستايي ـ كشاورزي ايرانيان باستان است.

Is one of the important centers of Iranian civilization with an ancient history and cultural background. The meanings of the tradition are unknown to researchers, but local people still remember some aspects of it. As mythology, rituals, and celebrations, of any nation, reflect the longevity of that nation's culture and identity, many of the rituals and customs of the Kurdish people are rooted in the culture and history of ancient Iran. This study investigates remnants of ancient tradition including Hooraman Pir Shaliar's wedding celebration; the bokeh ceremony (rain wedding) and Bebel Daneh custom. The article focuses on the relationship between the common customs in Hooraman and the ancient Iranian tradition by a descriptive-analytical method. The author argues that the celebration of Pirshalyar is not a wedding ceremony in honor of a religious figure, but a remnant of a celebration called Jashn e-Sadeh [Century Festivity], but gradually over the history it was interpreted as an Islamic ceremony. Bokeh ceremonies and prayers are associated with the celebration of Tishter's victory over the demon of drought. Finally, Bebel Daneh with its symbols and elements is a remnant of rural-agricultural celebrations of the ancient Iranians.