بررسي نقش تعديلگر مشكل نمايندگي، رقابت بازار محصول و تمركز مشتري در تأثير اعتبار تجاري بر چسبندگي هزينه

Investigation of the Moderating Role of Agency Problem, Product Market Competition and Customer Concentration in the Effect of Trade Credit on Cost Stickiness

پژوهش حاضر در پي پاسخ به اين سؤال است كه آيا اعتبار تجاري، مي‌تواند در كاهش چسبندگي هزينه‌ها (به‌عنوان نمادي براي رفتار فرصت‌طلبانه مدير) نقش مؤثري داشته باشد و آيا مشكل نمايندگي، رقابت بازار محصول و تمركز مشتري، اثر اعتبار تجاري بر چسبندگي هزينه را تعديل مي‌كنند يا خير. روش: اعتبار تجاري از طريق دو نسبت حساب‌هاي پرداختني به بهاي تمام‌شده و حساب‌هاي پرداختني به فروش و چسبندگي هزينه‌ها نيز با اندازه‌گيري چسبندگي هزينه‌هاي عمومي، اداري فروش و چسبندگي بهاي تمام‌شده كالاي فروش‌رفته سنجيده شد. جامعه آماري پژوهش، شركت‌هاي پذيرفته‌شده در بورس تهران، طي سال‌هاي 1393 تا 1399 بودند. يافته‌ها: اعتبار تجاري بر چسبندگي هزينه‌ها تأثير منفي دارد و اين اثر در شركت‌هاي با مشكل نمايندگي بيشتر و شركت‌هاي فعال در بازار رقابتي ضعيف‌تر، بيشتر است. نتيجه‌گيري: مطابق با يافته‌ها، اعتبار تجاري سبب كاهش فرصت‌طلبي مدير و چسبندگي هزينه‌ها مي‌شود؛ از اين رو نوعي ابزار نظارتي تلقي مي‌شود كه مي‌تواند در ارزيابي عملكرد و كارايي هزينه شركت‌ها مدنظر قرار گيرد. همچنين، در شركت‌هايي كه از مشكل نمايندگي بيشتر رنج مي‌برند يا در بازاري غيررقابتي فعاليت مي‌كنند، اعتبار تجاري، سبب كاهش بيشتر چسبندگي هزينه مي‌شود؛ زيرا در رويارويي با اين شركت‌ها، تأمين‌كنندگان براي حفظ منافعشان، نظارت بيشتري بر شركت‌ها دارند.

This research seeks to investigate whether credit trade can decrease cost stickness (as a signal of opportunistic behavior of manager) or not? and whether agency problem, product market competition and customer concentration can moderate the effect of trade credit on cost stickness or not? Methods: Trade credit is measured by two ratios: accounts payable to cost of good sold ratio and accounts payable to sale ratio. Cost stickness is measures by selling, general and administrative expense stickness (SGA) and cost of goods sold stickness(CGS). The statistical population consists of the firms listed in Tehran Stock Exchange between 2014 to 2020. Results: Credit trade affects negatively on cost stickiness and this effect is prevalent in the firms with more agency problems and active in less competitive market. Conclusion: According to obtained findings, using credit trade leads to decrease the opportunistic behavior of managers and cost stickiness and so, it is a monitoring tool that can be used in evaluating performance and expense efficiency of firms. Additionally, in the firms suffer from more agency problems or active in less competitive market, trade credit decreases cost stickness more because suppliers monitor these firms more than others in order to maintain their interest.