بررسي اثرات كود زيستي و نانو ذرات آهن بر خصوصيات كمي و كيفي زعفران (Crocus sativus L) در شرايط تنش شوري

به منظور بررسي اثر سطوح كود زيستي، نانو كود آهن و شوري آب آبياري بر خصوصيات كمي و كيفي زعفران، آزمايشي بصورت فاكتوريل دو عاملي (كود زيستي و نانو ذرات آهن) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه اي در شهرستان تربت حيدريه در سال 98 1397 انجام شد و مورد تجزيه مركب در مكان (شوري) قرار گرفت. عامل كود زيستي در چهار سطح صفر، 500، 1000و 1500 كيلوگرم در هكتار و عامل كود نانو ذرات آهن در دو سطح عدم مصرف و كاربرد چهار ليتر در هكتار بودند كه در دو شرايط متفاوت شوري آب آبياري (2.29 و 4.49 دسي‏زيمنس بر متر) بررسي شدند. كود زيستي (بيوارگانيك گرانول شده) در مرحله سله شكني (بعد از اولين آبياري در اواخر مهر ماه و در زمان گاورو شدن مزرعه) اعمال شد. نتايج نشان داد كه صفات وزن گل، تعداد گل، وزن خشك كلاله و وزن كلاله + خامه، در شرايط آبياري با شوري 2.29 دسي زيمنس بر متر نسبت به شوري 4.49 دسي زيمنس بر متر برتر بودند. همچنين در صفات مذكور، تحت شرايط اعمال آبياري با شوري 2.29 دسي زيمنس بر متر، بين سطوح كاربرد و عدم كاربرد نانو كود آهن اختلاف معني داري وجود نداشت، اما بررسي برهمكنش شوري و نانو كود آهن نشان داد كه در شرايط اعمال آبياري با شوري 4.49 دسي زيمنس بر متر، كاربرد نانو كود آهن در مقايسه با عدم كاربرد آن، به ترتيب باعث افزايش معني دار 35.5، 33، 32.8 و 34.1 درصدي در صفات وزن گل، تعداد گل، وزن خشك كلاله و وزن كلاله + خامه شد. بررسي مقايسات ميانگين اثر متقابل سه گانه نشان داد كه در هر دو سطح شوري 2.29 و 4.49 دسي زيمنس بر متر، در شرايط عدم استفاده از كود زيستي، كاربرد نانو كود آهن توانست بطور معني داري ميزان كروسين را ارتقا دهد؛ اما در شرايط بكارگيري سطوح مختلف كود زيستي، كاربرد نانو كود آهن، ميزان كروسين را بطور معني داري كاهش داد. بطوري كه در شوري 4.49 دسي زيمنس بر متر و كاربرد 1000 كيلوگرم در هكتار كود زيستي، كاربرد آهن مقدار كروسين را به 2.29 گرم بر ليتر كاهش داد. بيشترين ميزان سافرانال در شرايط اعمال شوري 4.49 دسي زيمنس بر متر و در تيمارهاي كاربرد 500 و 1500 كيلوگرم در هكتار كود زيستي و كاربرد نانو كود آهن و همچنين عدم كاربرد كودهاي زيستي و نانو آهن مشاهده شد. آبياري با شوري 4.49 دسي زيمنس بر متر در سطوح كود زيستي (به جزء تيمار 500 كيلوگرم در هكتار) سبب افزايش معني دار ميزان پيكروكروسين گرديد و در اين سطح شوري، كاربرد 1000 كيلوگرم در هكتار كود زيستي، ميزان پيكروكروسين را به 2.53 گرم بر ليتر افزايش داد. در مجموع به نظر مي رسد كه جهت حصول عملكردهاي بالاتر، آبياري بوسيلۀ آب هاي با شوري كمتر و در صورت آبياري بوسيلۀ آب هاي شور، استفاده از كود آهن جهت تعديل اثرات شوري قابل توصيه باشد.