بهينه‌سازي آزمايشگاهي به‌روش سطح پاسخ در استخراج آنتوسيانين از گلبرگ زعفران با استفاده از حلال اسيد‌سيتريك

گلبرگ زعفران به عنوان يكي از منابع سرشار از آنتوسيانين شناخته مي‌شود. با توجه به ماهيت ضايعاتي اين بافت گياهي در حال حاضر و آمار توليد قابل توجه اين گياه و مصرف بالاي آنتوسيانين به عنوان رنگ خوراكي مجاز در كشور ايران، مي‌توان استخراج صنعتي آن را مد نظر قرار داد. در اين پژوهش براي اولين بار با رويكردي صنعتي (تعيين پارامترها با درنظر گرفتن استخراج صنعتي) شرايط استخراج آنتوسيانين منومري از گلبرگ زعفران با استفاده از تك حلال اسيد‌سيتريك مورد بررسي قرار گرفته است. از جمله دلايل اين انتخاب براي جايگزين ساير حلال‌هاي مورد بررسي قرار گرفته مطالعات پيشين، مي‌توان به دردسترس و مجاز بودن مصرف اين ماده در صنعت غذايي اشاره كرد. متغيرهاي نسبت حلال به بافت گياهي خشك در بازه 10 الي 60 ميلي‌ليتر بر گرم، دماي استخراج در بازه 25 الي 35 درجه سانتي‌گراد، درصد غلظت حلال در بازه 5 الي 20 و زمان استخراج 2 الي 120 دقيقه براي انجام آزمايش‌ها در نظر گرفته شدند. جهت بدست آوردن بهترين شرايط استخراج آنتوسيانين از گلبرگ زعفران، مدل بدست آمده از روش سطحپاسخ مورد بهينه سازي قرار گرفت. با توجه به ضرايب بدست آمده، نسبت حلال به گلبرگ، شاخص ترين متغير استخراج شناخته شد. نسبت حلال به گلبرگ 10 ميلي‌ليتر بر گرم، درصد غلظت حلال 5.04، دماي استخراج 25 درجه سانتي‌گراد و زمان استخراج 179.555 دقيقه به عنوان شرايط بهينه استخراج تعيين شدند. براي بهينه‌سازي، زمان استخراج تا 180 دقيقه درنظر گرفته شد. پيش‌بيني مدل نيز از ميزان آنتوسيانين استخراجي در زمان بهينه 688.944 ميلي‌گرم بر ليتر بود.