سنجش كارايي صادرات زعفران ايران

كارايي صادرات بيانگر فاصله ميزان صادرات واقعي صادركنندگان از ظرفيت صادراتي بالقوه آن ها در بازارهاي هدف است كه امروزه سنجش آن اهميت قابل توجهي در راستاي توسعه صادرات و تحليل رقابت پذيري آن ها دارد. صادرات زعفران به عنوان با ارزش ترين محصول كشاورزي جهان، اهميت زيادي براي ايران دارد كه در سال هاي اخير با كاهش روبرو بوده است. از اين رو، نياز است ابعاد مختلف آن مورد تحليل و ارزيابي قرار گيرد. با توجه به نبود مطالعه اي در خصوص كارايي صادرات زعفران، اين مطالعه به دنبال سنجش كارايي صادرات ايران در 14 كشور مهم واردكننده زعفران است كه بيش از 90 درصد واردات را به خود اختصاص داده اند. جهت محاسبه كارايي، داده هاي صادرات زعفران ايران به بازارهاي هدف در دوره زماني 2017-2001 با استفاده از الگوي جاذبه مرزي تصادفي برآورد شده است. نتايج كارايي بيانگر اين است كه كارايي صادرات زعفران ايران در گروه كشورهاي مورد نظر در سال 2017 برابر با 0.45 است. تحليل كشوري بيانگر اين است كه ايران در كشورهاي اسپانيا (0.93) و امارات متحده عربي (0.87) به ترتيب بيش ترين كارايي را داشته و در كشورهاي ژاپن (0.07) و انگلستان (0.13) كم ترين كارايي را داشته است. بر اساس نتايج، كارايي صادرات در بازارهاي آسيايي افزايش يافته و از 0.31 در سال 2001 به 0.41 در سال 2017 رسيده است. با توجه به اثر مثبت متغير منطقه اي آسيا و نقش منفي فاصله جغرافيايي بر صادرات زعفران ايران و همچنين تغيير شبكه جهاني واردات زعفران از اروپا به آسيا، پيشنهاد مي شود كه بازارهاي آسيايي كه از مزيت هاي رقابتي بالاتري براي ايران برخوردار است، بيش از پيش مورد توجه سياست گذاران جهت صادرات زعفران قرار گيرد.