ارزيابي مدل تلفيقي زنجيره ماركوف و سلول‌هاي خودكار در شبيه‌سازي تغييرات كاربري و پوشش اراضي سد گتوند

Evaluation of Markov Chain and Automated Cell Integrated Model in Simulation of Land Use Change and Land Cover of Gotvand Dam

براي استفاده پايدار از زمين، آشكارسازي تغييرات كاربري و پوشش اراضي و شناسايي عوامل مؤثر بر تغييرات، امري ضروري است. استفاده از سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافيايي اطاعات دقيق و منظمي را در خصوص پديده‌هاي سطح زمين ارائه مي‌دهد. هدف از انجام اين پژوهش ارزيابي كارايي مدل تلفيقي سلول خودكار و زنجيره ماركوف در شبيه‌سازي و پيش‌بيني تغييرات زماني و مكاني تغييرات كاربري و پوشش اراضي محدوده سد گتوند است. ضريب كاپا براي سال 1370، 0/92، سال 1387، 0/97 و در سال 1399، 0/93 به دست آمد. دقت مدل CA-MARKOV براي پيش‌بيني تغييرات در دوره دوم 85 درصد به دست آمد. مراتع پوشش غالب ناحيه مورد مطالعه را تشكيل مي‌دهند. همچنين اراضي مرتعي و باير تخريب و كاهش مساحت را داشته و مساحت ساير كاربري افزايش يافته است. نتايج حاصل از ماتريس پيش‌بيني تغييرات بر مبناي نقشه سال 1387 و 1399 نشان داد احتمال مي‌رود در فاصله زماني 1399 تا 1429، 10/37 درصد مناطق آبي، 21/49 درصد مناطق ساخته شده، 44/41 درصد اراضي كشاورزي، 25/85 درصد اراضي باير، 41/10 درصد مراتع و 18/15 درصد از مرغزارها بدون تغيير باقي بمانند. نتايج آشكارسازي نقشه كاربري اراضي سال 1429 نشان داد كه مناطق آبي 2/31 درصد، مناطق ساخته شده 5/37، اراضي كشاورزي 13/9 درصد، اراضي باير 32/37 درصد و مراتع 44/78 درصد منطقه مورد مطالعه را به خود اختصاص داده اند. نتايج بيانگر افزايش سطح زير كشت و توسعه اراضي كشاورزي مي‌باشد. همچنين نتايج نشان داد افزايش جمعيت و گسترش شهرنشيني در منطقه باعث تخريب مراتع شده است.

For sustainable land use, it is necessary to reveal the changes in land use and land cover and to identify the factors affecting the changes. The use of remote sensing and GIS provides accurate and systematic information on surface phenomena. The purpose of this study is to evaluate the efficiency of the integrated model of automatic cell and Markov chain in simulating and predicting temporal and spatial changes of land use changes and land cover in Gotvand dam area. The Kappa coefficient was 0.92 for 1991, 0.97 for 2008, and 0.93 for 2020. The accuracy of the CA-MARKOV model for predicting changes in the second period was 85%. Pastures form the dominant cover of the study area. Also, pasture and barren lands have been destroyed and reduced in area, and the area of other uses has increased. The results of the change prediction matrix based on the map of 2008 and 2020 showed that between 2020 and 2050, 10.37% of water areas, 21.49% of built-up areas, 44.41% of agricultural lands, 25.85% of Barren lands, 41.10% of pastures and 18.15% of meadows will remain unchanged. The results of revealing the land use map of 2050 showed that 31.2% of water areas, 37.5% of built-up areas, 13.9% of agricultural lands, 32.37% of barren lands and 44.78% of pastures in the studied area. The results show the increase of cultivated area and the development of agricultural lands. Also, the results showed that the increase in population and expansion of urbanization in the region has caused the destruction of pastures.