طرح مباني نظري و پيشنهاد چارچوب مفهومي براي مقررات ملي شهرسازي ايران

Developing a Theoretical Foundation and Proposing a Conceptual Framework for Iran's National Urban Planning Regulations

مقررات شهرسازي ابزار اصلي حاكميت در هدايت شهر در مسير مطلوب توسعه هستند در ايران بخش اصلي اين مقررات ضوابط پراكنده مربوط به طرح‌هاي جامع و تفصيلي يا همان «مقررات خاص شهرسازي» هستند. فقدان چارچوب‌هاي كنترل، ارزيابي و هدايت مقررات خاص در مسيرهاي منطقي باعث خطاي سهوي يا سوءاستفاده از اين مقررات و دور نمودن شهر از اهداف توسعه مي‌گردد. هدف اين مطالعه تبيين ايده «مقررات ملي شهرسازي» به‌عنوان چارچوبي بالادست و چندلايه است كه مي‌تواند اين نقيصه را رفع نمايد. محتواي اين «مقررات عام شهرسازي» كلي، هدايتگر و مبتني بر مهندسي ارزش مي‌باشد. در اين پژوهش با روش تحليل و بازتركيب مؤلفه‌ها و در بستر استدلال منطقي ضمن شناخت ريشه‌هاي مفهومي «مقررات ملي شهرسازي» زمينه‌ها و الزامات تعريف چارچوب مفهومي اين مقررات معرفي مي‌گردد. نتايج نشان مي‌دهد چهار لايه نظام ارزشي- ملاحظات ارزشي، ملاحظات ملي- اجتماعي، ملاحظات حقوقي- قانوني و ملاحظات شهرسازي- فني، اركان شاكله اين مقررات بوده و هر لايه محورهايي چندگانه در مسير تدوين اين مقررات دارد.

Urban planning regulations are the main government’s tools to directing cities in the desired path of development. In Iran, the main part of these regulations are scattered regulations related to urban comprehensive and detailed plans or "Particular Urban Planning Regulations". The lack of a framework for control, evaluating and guiding these regulations in a logical way, causes inadvertent errors or misuse of these regulations and it moves the cities away from the development goals. The purpose of this study is to explain the idea of "National Urban Planning Regulations" as an upstream and multi-layered framework that can solve this defect. The content of these "General urban planning regulations" will be general, guiding and is based on value engineering. In this research, through the method of analysis and recombination of components and in the context of logical reasoning, while exploring the conceptual roots of "National Urban Planning Regulations", requirements for defining the conceptual framework of these regulations are introduced. The results show that four layers including value system - value considerations, national-social considerations, legal considerations and urban planning-technical considerations are the pillars of these regulations and each layer has multiple axes when drafting these regulations.