عنوان مقاله :
تبيين رفتارهاي صرفه‌جويي در مصرف آب به كمك تئوري رفتار برنامه‌ريزي شده توسعه‌يافته (مطالعه موردي شهر اصفهان)
عنوان به زبان ديگر :
Explaining Water Curtailment Behaviors Using the Extended Theory of Planned Behavior (Case Study of Isfahan)
پديد آورندگان :
شاهنگيان، احمد رضا دانشگاه تهران - پرديس دانشكده‌هاي فني - دانشكده مهندسي عمران، تهران، ايران , تابش، مسعود دانشگاه تهران - پرديس دانشكده‌هاي فني - دانشكده مهندسي عمران، تهران، ايران , يزدان پناه، مسعود دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان - گروه ترويج و آموزش كشاورزي،، ملاثاني، ايران , رئوف، محمد امين دانشگاه صنعتي شريف - گروه مهندسي عمران، تهران، ايران , زبيدي، طاهره دانشگاه زنجان - گروه ترويج، ارتباطات و توسعه روستايي، زنجان، ايران
كليدواژه :
حفاظت از آب , تئوري رفتار برنامه‌ريزي شده , عادت , مدل‌سازي معادلات ساختاري , روانشناسي محيط‌زيستي , مديريت تقاضاي آب
چكيده فارسي :
اگرچه تشويق خانوارها به پذيرش رفتارهاي حفاظت از آب، به‌عنوان يك استراتژي مؤثر در تأمين آب پايدار، توجه مديريت تقاضاي آب را به خود جلب كرده، اما موفقيت در چنين سياست‌هايي به پذيرش داوطلبانه افراد وابسته است. با توجه به نقش مهم روانشناسي در تبيين رفتار انسان، اين پژوهش به بررسي عوامل اساسي اجتماعي- روانشناختي مؤثر بر پذيرش رفتارهاي حفاظت از آب خانگي و چگونگي تبيين اين رفتارها به‌كمك توسعه تئوري رفتار، برنامه‌ريزي شده و با اضافه كردن متغير عادت، به مدل اصلي اين تئوري پرداخت. در اين پژوهش كه صرفاً بر روي رفتارهاي صرفه‌جويي در مصرف آب (حفاظت رفتاري) متمركز بود، 343 نفر از شهروندان شهر اصفهان شركت كردند. در اين راستا، يك پژوهش پيمايشي به كمك يك پرسش‌نامه ساختاريافته به‌عنوان ابزار پژوهش، انجام و از روش مدل‌سازي معادلات ساختاري نيز براي تجزيه‌و‌تحليل داده‌ها استفاده شد. نتايج نشان داد كه با اضافه كردن متغير عادت به تئوري رفتار برنامه‌ريزي شده، مدل توسعه‌يافته قادر است به‌ترتيب 75 و 51 درصد از واريانس تمايل به انجام رفتارهاي صرفه‌جويي در مصرف آب و نيز رفتارهاي صرفه‌جويي در مصرف آب را پيش‌بيني كند. بر اساس يافته‌ها، متغيرهاي نگرش و كنترل رفتاري درك شده، رابطه مثبت معني‌داري با تمايل داشتند كه از اين بين نگرش، داراي بيشترين قدرت پيش‌بيني تمايل به انجام رفتارهاي حفاظت از آب خانگي بود. علاوه بر اين، متغيرهاي عادت و تمايل، رابطه مثبت معني‌داري با رفتارهاي صرفه‌جويي در مصرف آب داشتند كه متغير عادت، مهم‌ترين عامل تعيين‌كننده رفتار بود. اين در حالي است كه متغير هنجار ذهني، بر تمايل و متغير كنترل رفتاري درك شده، بر رفتار تأثير معني‌داري نداشت. در نهايت، به سياست‌گذاران پيشنهاد مي‌شود كه كمپين‌هاي آگاهي‌بخشي و آموزشي با هدف (1) ايجاد نگرش مثبت نسبت به رفتارهاي حفاظت از آب در ميان خانوارها، (2) افزايش خودكارآمدي و اعتماد‌به‌نفس آنها در انجام اين‌گونه رفتارها و (3) بهبود و يا تغيير عادات رفتاري حفاظت از آب آنها، طراحي و پياده‌سازي كنند تا بتوانند تمايلات و رفتارهاي حفاظت از آب را در بين خانوارها ارتقا بخشند.
چكيده لاتين :
Encouraging households to adopt residential water conservation behaviors, as an efficient strategy for sustainable water supply, has caught the attention of water demand management. However, the success of such policies depends on the voluntary acceptance of these measures by urban households. Considering the important role of psychology in explaining human behavior, the present research explored the key socio-psychological factors underlying the household adoption of WCBs and how these behaviors can be explained by expanding the theory of planned behavior via adding the habit variable to the TPB’s main model. In the current study, which focuses solely on water curtailment behaviors (behavioral conservation), 343 Isfahan citizens participated. In this regard, a cross-sectional survey was conducted using a structured questionnaire, as a research instrument, and the structural equation modeling method was also applied for data analysis. The results revealed that, by adding the habit variable to the TPB's main model, the extended model can predict 75% and 51% in the variance of intention to adopt water curtailment behaviors and water curtailment behaviors, respectively. Based on the findings, the attitude and perceived behavioral control variables had a significant positive relationship with intention, whereby attitude had the most predictive power of intention to adopt water curtailment behaviors. Moreover, the habit and intention variables were significantly and positively related to water curtailment behaviors, of which habit was the most important determinant of behavior. However, subjective norm had no significant relationship with intention, and perceived behavioral control was not significantly related to behavior. Finally, policymakers are advised to develop and implement awareness-raising and education campaigns aimed at (1) creating positive attitude toward WCBs among urban households, (2) increasing their self-efficacy and self-confidence in performing these actions, and (3) improving and/or changing their water conservation habits in order to improve WCBs among urban households.
عنوان نشريه :
آب و فاضلاب
