شناسايي مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر آينده‌ پژوهي آموزش علوم پزشكي مبتني بر رويكرد پويايي رقابتي

Identifying Effective Components on Futures Studies of Medical Sciences Education Based on Competitive Dynamics Approach

مقدمه: آينده‌ پژوهي به منزله يك مفهوم ميان رشته‌اي تصويري روشن از آينده‌ در حيطه آموزش پزشكي دانشگاه‌ها را فراهم مي‌آورد. پژوهش حاضر با هدف شناسايي مؤلفه‌هاي تأثيرگذار بر آينده‌پژوهي آموزش علوم پزشكي مبتني بر رويكرد پويايي رقابتي در دانشگاه علوم پزشكي استان مازندران انجام شد. روش‌ها: اين مطالعه به روش كيفي با استفاده از مصاحبه نيمه‌ساختاريافته و تحليل محتواي كيفي انجام شد. جامعه پژوهش شامل كليه متخصصان و صاحب‌نظران عرصه آموزش پزشكي بود كه در مجموع 13 نفر از آن‌ها، به روش نمونه‌گيري گلوله‌برفي، انتخاب و آرا و نظراتشان در سه مرحله كدگذاري باز، محوري و انتخابي تجزيه و تحليل شد. نتايج: تحليل كيفي نتايج حاصل از مصاحبه با صاحب‌نظران حوزه آموزش پزشكي نشان داد كه آينده‌پژوهي اين حوزه مستلزم توجه به 6 مقوله اصلي و 21 زير مقوله است. شرايط علي (كادر هيأت‌علمي مجرب، تنوع برنامه‌هاي آموزشي و پژوهشي، گسترش پژوهش‌هاي كاربردي، تعامل دانشگاه با شركت‌ها و مؤسسات دانش بنيان، برنامه درسي انعطاف‌پذير و كاربردي)، عوامل زمينه‌اي (ضرورت تفكر در مورد آينده ‌به عنوان يك عمل تربيتي، امكانات آموزشي متعدد، ارتباطات اجتماعي مناسب)، شرايط مداخله‌گر (داشتن مهارت‌هاي منتقدانه و تفسيري از آينده، وجود سياست توانمندسازي و آشنايي اساتيد و دانشجويان با شاخص‌هاي آينده‌نگري)، راهبردها (توانمندسازي منابع انساني، توسعه ظرفيت‌هاي آموزشي و پژوهشي و استفاده از روش‌هاي گوناگون تدريس) و پيامدها (ارائه عملكرد فعالانه در برابر رويدادهاي آموزشي، ارتقاي يادگيري مادام‌العمر، در نظر گرفتن دانشجويان به عنوان سرمايه اجتماعي، ارزيابي و تجديد نظر منظم) از تجزيه و تحليل داده­ها استخراج شد. نتيجه‌گيري: در مجموع نتايج اين پژوهش نشان داد كه آينده‌پژوهي در حوزه آموزش علوم پزشكي مبتني بر پويايي رقابتي امري مهم و با اهميت است و لذا پژوهشگران و متخصصان حوزه آموزش پزشكي و آينده‌پژوهي مي‌توانند از اين مؤلفه‌ها در جهت آينده‌پژوهي آموزش پزشكي استفاده نمايند.

Introduction: Futures studies as an interdisciplinary concept provides a vivid image of the future in the field of medical education in universities. This study endeavored to identify effective components on futures studies of medical sciences education based on competitive dynamics approach in Mazandaran University of Medical Sciences. Methods: This qualitative study was performed through semi-structured interviews and qualitative content analysis. The population included experts in the field of medical education, a total of 13 of whom were selected by snowball sampling, and their votes and opinions were analyzed in three stages of open, axial and selective coding. Results: Qualitative analysis of the results of interviews with experts in the field of medical education showed that the futures studies of research in this field requires attention to 6 major categories and 21 subcategories. Causal conditions (experienced academic staff, diversity of educational and research programs, expansion of applied research, university interaction with knowledge-based companies and institutions, flexible and applied curriculum), contextual factors (necessity of thinking about the future as an educational practice, multiple educational facilities, and appropriate social communication), interfering conditions (having critical and interpretive skills of the future, existence of empowerment policy and familiarization of professors and students with futuristic indicators), strategies (empowerment human resources, development of educational and research valences and use of various teaching methods) and consequences (providing active performance vs. educational events, promoting lifelong learning, considering students as social capital, regular evaluation, & review) was extracted from the analysis. Conclusion: Overall, the results of this study revealed that futures studies in the field of medical education based on competitive dynamics is important and therefore researchers and specialists in the field of medical education and futures studies can use these components for the futures studies of medical education.