كليدواژه :
ارزيابي خطر سيلاب , اتومات سلولي , SCS , دامنه هاي شمالي البرز مركزي , حوضه آبخيز لاويج‌رود
چكيده فارسي :
رشد جمعيت، تجمع سرمايه ها و گسترش شهرنشيني در مكان هاي مستعد خطر، منجر به پديد آمدن جامعه شهري با آسيب پذيري بالا در برابر سوانح مي گردد. توسعه روز افزون جوامع و پيچيده شدن روابط دروني و خارجي آنها، اهميت پرداختن به مديريت و برنامه ريزي در كاهش بلايا و اثرات آنها بر سكونتگاه هاي انساني را بيش از پيش نمايان ميكند. دامنه‌هاي شمالي البرز مركزي بويژه حوضه آبخيز لاويج‌رود عمدتاً به دليل وضعيت توپوگرافي و فيزيوگرافي، موقعيت اقليمي، عدم رعايت مشخصات فني در احداث راه و ابنيه فني و تجاوز به حريم رودخانه، زمين-شناسي و ديگر عوامل مؤثر در ايجاد رواناب، داراي پتانسيل توليد سيل در برخي از مواقع سال مي‌باشد. در اين پژوهش كارايي مدل‌هاي اتومات سلولي و SCS به منزله روش‌هاي نوين و امكان تلفيق آنها با برنامه‌هاي GIS براي شبيه-سازي خطر سيلاب و هيدروگراف جريان براي لاويج‌رود مطالعه شد. از داده‌هاي كاربري اراضي، گروه‌هاي هيدرولوژيك خاك، DEM، داده‌هاي بارش و ضريب زبري استفاده شد كه همه لايه‌ها در قالب رسترهاي با اندازه سلول 30×30 تهيه شدند. بخش زيادي از حوضه داراي گروه هيدرولوژيكي C و D است كه نفوذپذيري كم و خيلي كم دارند؛ بدين-معني كه حجم زيادي از بارش در اين قسمت‌ها مي‌تواند تبديل به رواناب شود. نيمه شمالي به‌ويژه شمال غربي حوضه، به‌دليل قابليت نفوذ كم و نيز نزديكي به خروجي حوضه، داراي ارتفاع و عمق رواناب بسيار زيادي است. همچنين، خطر سيلاب در مسير رودخانه لاويج و در اراضي اطراف آن (دشت سيلابي رودخانه) به‌ويژه در پايين‌دست رودخانه بالاست. شبيه‌سازي سيلاب در حوضه لاويج‌رود نشان داد كه علاوه بر كاربري اراضي، خاك، نفوذپذيري و شيب، پراكنش مكاني مقدار بارش عامل مهمي در تجمع رواناب به يك سمت از جريان پايين‌دست حوضه و توليد سيلاب است.
چكيده لاتين :
Population growth, accumulation of capital and the expansion of urbanization in places prone to danger, lead to the emergence of urban society with high vulnerability to accidents. The increasing development of societies and the complexity of their internal and external relations, the importance of management and planning in reducing disasters and their effects on human settlements is becoming increasingly apparent.
The northern slopes of the Central Alborz, especially the Lavijrood watershed, mainly due to topographic and physiographic conditions, climatic conditions, non-compliance with technical specifications in the construction of roads and technical buildings and encroachment on the river, geology and other factors affecting runoff, have The potential for flood production is at certain times of the year. In this research, we investigated the performance of the cellular automata (CA) and SCS model as a suitable estimation method, and examined the possibility of integrating the method with the ArcGIS application to simulate the flood hazards and the hydrograph flow for the Lavijrood. The runoff height and the flood hazard were obtained through the SCS method. The flood simulation using the SCS method requires the data of land use, hydrologic groups of soils, Digital Elevation Map (DEM), rainfall, and the roughness coefficient of the basin. The raster format of all these layers was prepared with cell sizes of 30×30 m. A large part of the Lavijrood watershed belongs to the hydrological groups C and D, which have a very low permeability. This means that a large volume of rainfalls converts into runoffs. Due to the low permeability and the vicinity to the watershed outlet, the northern half, especially in the northwest of the watershed, has a very high runoff depth and height. Also, the flood risk is high in Lavijrood River route and its surrounding area especially at the downstream. The runoff simulation in this watershed showed that land use, soil, permeability, slope, and the geographical distribution of rainfalls are the most important factors that control runoffs and their movement to downstream locations to produce floods
