ترغيب مردم به واكسيناسيون كوويد 19: يك نامه به سردبير

Promote COVID-19 vaccination uptake: a letter to editor

سردبير محترم بيماري كوويد-19 در 11 مارس سال 2020 ميلادي به عنوان يك همه گيري شناخته شد و در سپتامبر سال 2020 ميلادي مردم سراسر جهان را به نوعي درگير كرد.1اين بيماري تا 23 فروردين 1401، منجر به ابتلاي 497،960،492 نفر و مرگ حدود 6،181،850 نفر در سراسر جهان و ابتلاي 7،194،768 و مرگ 140،650 نفر در ايران شد.2و3 دولت ها در سراسر جهان اقداماتي از قبيل فاصله گذاري اجتماعي، قرنطينه و واكسيناسيون براي كاهش سرعت شيوع ويروس، كنترل بيماري و مديريت تقاضا و عرضه خدمات بهداشتي درماني انجام دادند. با وجود اهميت واكسن كوويد-19 در ريشه كني اين بيماري، برخي افراد نسبت به اين واكسن ترديد دارند. اين ترديد در جامعه باعث كندي ايجاد ايمني گروهي جامعه نسبت به بيماري و ريشه كني آن مي شود. سازمان بهداشت جهاني، ترديد در واكسن Vaccine hesitancy را به عنوان يكي از 10 تهديد سلامت جهاني معرفي كرده است.4 تا 13 فروردين 1401 تعداد 4،537،098،395 نفر در جهان و 56،890،064 نفر در ايران به طور كامل واكسينه شدند.2و3 به عبارتي، 43 درصد مردم جهان و 33 درصد مردم ايران به طور كامل واكسينه نشدند. موانع فردي، اجتماعي و فيزيكي بر تصميم، انگيزه و توانايي افراد براي دريافت واكسن كوويد-19 اثر مي گذارند. عدم واكسيناسيون ممكن است منجر به افزايش انتقال بيماري و مرگ شود. عواملي مانند داشتن اطلاعات غلط، عدم اعتماد به ايمني و اثربخشي واكسن، ترس از عوارض واكسن، دسترسي سخت به واكسن، سابقه واكسيناسيون قبلي و عدم اعتماد به دولت مي تواند باعث ترديد افراد به واكسيناسيون شود.5 شناخت درست موانع دريافت واكسن و بكارگيري اقدامات مبتني بر شواهد در اين راستا ضروري است. دولت بايد از استراتژي ها و را هكارهاي موثر براي كاهش ترديد مردم و ترغيب آنها به استفاده از واكسن كوويد-19 استفاده كند. اين راهكارها مي توانند در قالب شش حيطه مداخلات تعاملي، مداخلات آموزشي، مداخلات تشويقي، مداخلات تنبيهي، مدخلات رفتاري و مداخلات بهبود كيفيت بكار گرفته شوند. هدف واكسيناسيون ايجاد ايمني جمعي است، بنابراين، نياز به مشاركت جمعي گروه هاي مختلف مردم جامعه است. استفاده از رهبران سياسي و مذهبي و افراد سرشناس براي دعوت مردم به واكسيناسيون و راه اندازي كمپين ها و پويشهاي حمايت از واكسيناسيون مي تواند در ترغيب مردم به واكسيناسيون موثر واقع شود. مشاركت جامعه و بسيج اجتماعي موجب افزايش اعتماد و انسجام اجتماعي مي شود. افزايش آگاهي و اطلاعات مردم نسبت به واكسن، عامل موثري در ترغيب آنها به واكسيناسيون است.6 يادآوري اثرات مثبت واكسيناسيون هاي گذشته مثل آبله و فلج اطفال، ارايه آمار مثبت واكسيناسيون در مبارزه با بيماري، توضيح عوارض واكسن و موقتي بودن آنها، ارايه اطلاعات مربوط به تداخل دارويي براي بيماران خاص مثل سرطان و نحوه دريافت ايمن واكسن براي اين افراد، نقش مهمي در كاهش ترديد آنها به واكسن دارد. از افراد مورد اطمينان مردم مثل پزشكان و بزرگان قوم مي توان براي انتقال بهتر اين اطلاعات استفاده كرد. متخصصين و پزشكان گزينه هاي مناسبي هستند كه مردم براي دريافت اطلاعات و مشورت بيشتر به آنها مراجعه مي كنند. همچنين، شبكه هاي اجتماعي و رسانه هاي عمومي بايد پايش و مديريت شوند تا از انتشار اخبار نادرست و در نتيجه، عدم اعتماد مردم به واكسن جلوگيري شود. سياست هاي تشويقي و تنبيهي نقش موثري در ترغيب مردم به استفاده از واكسن و مقابله با ترديد در واكسن دارد. ارايه بسته هاي معيشتي و طرح هاي تشويقي مثل بيمه عوارض واكسن يا مشوق مالي محدود براي واكسيناسيون كامل، در كنار جريمه ها و محروميت ها به خاطر واكسن نزدن، نمونه هايي از اين اقدامات هستند. با اين حال، هنگام ارايه مشوق هاي مالي بايد محتاط بود تا انگيزه دروني افراد براي واكسينه شدن تضعيف نشود. از طرف ديگر، مشوق هاي مالي زياد مي تواند به عنوان تاييدي بر خطرناك يا نامطلوب بودن واكسيناسيون تلقي شود. تقويت مثبت و راهكارهاي غير مستقيم و غيراجباري (تيوري تلنگر) بيشتر از تقويت منفي و استفاده از اجبار بر تغيير رفتار افراد اثر دارد.7 به طور مثال، با استفاده از مداخلات رفتاري مبتني بر تيوري تلنگر، ابتدا به فرد پيامكي ارسال مي شود كه واكسني براي ايشان در يك مركز بهداشت 160 تخصيص يافته است. در نتيجه، فرد احساس مالكيت مي كند كه واكسن مال اوست و براي دريافت واكسن مراجعه مي كند. اگر به دلايلي فرد فراموش كند كه براي دريافت واكسن مراجعه كند، يك هفته بعد پيامك يادآور دوم براي او بايد ارسال شود. ارسال فيلم هاي آموزشي در زمينه مزاياي واكسن و عواقب عدم واكسيناسيون همراه يادآور هم بسيار مفيد است. راه اندازي مراكز واكسيناسيون در محوطه مدارس، دانشگاه ها، مراكز تفريحي، ورزشي و خريد، واكسيناسيون را براي مردم قابل مشاهده مي كند و در ترغيب آنها به واكسيناسيون موثر است. مطالعات قبلي نيز استفاده از تيوري تلنگر را در افزايش پذيرش واكسيناسيون كويد-19 موثر اعلام كردند.8 بهبود كيفيت واكسن ها و بهبود كيفيت خدمات ارايه شده، موجب اطمينان خاطر مردم نسبت به ايمني واكسن و فرآيند واكسيناسيون مي شود. استفاده از واكسن هاي معتبر و ايمن، ايجاد مركزي براي نظارت بر كيفيت، ايمني و عوارض واكسن ها و اطلاع رساني نتايج به عموم و دريافت تاييديه هاي بين المللي باعث افزايش اعتماد مردم و كاهش ترديد در واكسن زدن مي شود. استفاده از ظرفيت مراكز مراقبت هاي بهداشتي اوليه و پزشكان خانواده براي تعامل بيشتر با مردم، پاسخ به سوالات آنها و ارايه خدمات بهتر باعث جلب اعتماد مردم و كاهش ترديد آنها در دريافت واكسن مي شود. طرح واكسيناسيون درب منزل براي افراد معلول يا در ادارات بزرگ براي كاركنان با مشغله كاري بالا، باعث راحتي دريافت خدمات براي مردم مي شود و آنها از واكسن استفاده خواهند كرد. تركيبي از مداخلات رفتاري، بهبود كيفيت و آموزش اثر سينرژيك داشته و موجب دستيابي به نتيجه بهتر براي ترغيب مردم به واكسيناسيون كويد-19 خواهد شد. براي اجراي موثر اين بسته هاي پيشنهادي، نياز به مدلي براي اطمينان از وجود زيرساخت ها، اجراي برنامه ها و نظارت بر صحت اجرا است. مدل پيشنهادي با درگير ساختن اجزاي نظام سلامت و تعيين وظايف و با هدف كاهش ترديد در واكسيناسيون، مي تواند اثر مثبتي در ترغيب مردم ايران به واكسيناسيون و كاهش ترديد در واكسيناسيون داشته باشد

no abstract