معيارهاي تعميم مجازات محاربه در افعال جنايي نيروهاي مسلح

The Criteria for Generalizing the Punishment of Muharibah (Crime against Security of People) on Criminal Acts Made by Military Forces

پس از پيروزي انقلاب و روي كار آمدن نظام جمهوري اسلامي ايران، ضرورت گسترش و دامنه مفهوم امنيت براي مقابله با چالشهاي جديد و حركت به سوي اجراي اصل چهارم قانون اساسي تحت عنوان اسلامي­‌نمودنِ قوانين، موجِ گسترده‌اي از تحليلهاي گوناگون و نظريه‌پردازي‌هاي متنوع شروع شد. يكي از جرايمي كه بدون سابقه‌ قانون­‌گذاري و فقط براساس ادله‌ شرعي وارد حقوق موضوعه‌ كيفري نظامي ايران شد، بزه‌ «محاربه» و «در حكم محاربه» است. در حالي كه اين عنوان در زمره جرايم حدي بوده و مي‌بايست مشمول سياستهاي خاص كيفري قانون قرار مي‌گرفت، به­‌تدريج توسعه زيادي پيدا كرد و با وجود مستندات شرعي در خصوص جرايم عليه امنيت عمومي و حاكميت به صورت مجزا، مفهوم جرايم عليه امنيت داخليِ حكومتِ اسلامي با جرايم عليه امنيت عمومي مردم به نوعي امتزاج پيدا مي‌كند. حتي در جرايم عليه امنيت داخلي و خارجي نيروهاي مسلح اين عنوان را در فضاي جديد براي جرايمي كه شباهتي با بزه محاربه ندارد و به­‌نوعي مربوط به جرم بغي است به بند تعريف و تشريح درآورند. در اين پژوهش، با توجه به خروج مفهومِ «بغي» از محدوده فقهي و به دليل اختلاط مفهوم آن با محاربه سعي شده ضمن تبيين ماهيت و مفهوم اين عنوان و تشريح شرايط تحقق آن با بيان تمايز و تفكيك اين دو عنوان از هم، زمينه شكل‌گيري سياست كيفري مناسب نسبت به مرتكبين جرايم عليه امنيت داخلي دولت را فراهم نماييم.

Following the Islamic Revolution and the establishment of the Islamic System in Iran, a new and vast theorization movement was formed for the purpose of defining security in face of new challenges and in line with the execution of Article 4 of the constitution requiring the compliance of all laws with the Islamic jurisprudence in Iran. One of the Religion-based crimes which was introduced in the statutory Military Criminal Code of Iran is Muharibah or those acts considered or being equivalent to Muharibah without any legal criminalization background in this country. Although this offense is an example of Islamic crimes and deserves to be governed by special criminal approaches particularly as a result of its independent religious bases in the public security and the governmental security realms, the governmental domestic security crimes gradually blend with the security offences against people. Even, under the category of crimes violating domestic and foreign security committed by the armed forces, the said offence was defined for the acts not similar to Muharibah but related to the Baghy (Crime against the security of the Islamic Government). As the concept of Baghy is beyond the jurisprudential scope and its confabulation with Muharibah, this study aims at explaining the nature and conceptualization of this offense and the crime elements, providing a useful scientific finding to make appropriate criminal policy for punishing those committing crimes against the domestic and foreign security of the government.