اثر حكم افلاس بر ديون مؤجل شركت تجاري ورشكسته از ديدگاه فقه اماميه و حنفيه و حقوق تجارت ايران و افغانستان

The Effect of Bankruptcy on the Long-Term Debts of a Bankrupt Business Company from the Perspective of Imami and Hanafi Jurisprudence and Commercial Codes of Iran and Afghanistan

حال­‌شدن ديون مؤجل از مباحث مهم فقهي و حقوقي است كه مي­‌توان مصاديق متعددي براي آن مثال زد؛ از جمله:حال­‌شدن ديون متوفي، حال­‌شدن ديون ضامنين و حال­‌شدن ديون تاجر ورشكسته.اين مقاله به بررسي تطبيقي اثر حكم افلاس برديون مؤجل شركت تجاري ورشكسته از ديدگاه اماميه و حنفيه و حقوق تجارت ايران و افغانستان پرداخته است. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه در خصوص حال­‌شدن ديون مؤجل تاجر ورشكسته بين فقها و حقوقدانان اختلاف­‌نظر وجود دارد. مطابق قانون تجارت ايران و افغانستان با صدور حكم افلاس از سوي دادگاه مربوطه، ديون مؤجل طلب كاران شركت تجاري ورشكسته حال مي­‌شود. اما مشهور فقهاي اماميه و حنفيه با حال­‌شدن ديون مؤجل طلبكاران مفلس مخالفت نموده و آن را برخلاف موازين فقهي مي­‌دانند. با بررسي و واكاوي ادله موافقين و مخالفين حال­‌شدن ديون مؤجل،نگارنده بر اين باوراست كه حال­‌شدن ديون مؤجل تاجر و شركت تجاري ورشكسته، مقتضي قاعده عدالت و مساوات بوده وبا واقعيات زندگي امروزه و نحوه داد و ستدها مطابقت و سازگاري بيشتري دارد.

Turning the Long-Term Debt (Dayn Mu’ajjal) to Current Debt or Due Debt (Dayn Hal) is one of the important jurisprudential and legal issues that can be cited as several examples, including; the debt of the deceased, the debt of the guarantors and the debt of the bankrupt businessman. This article has a comparative study of the effect of the bankruptcy on the Current Debts or Due Debts of a bankrupt trading company from the perspective of the Imamis and Hanafis and the Commercial Codes of Iran and Afghanistan. The results of this study showed that there is disagreement between jurisprudents and lawyers about the Current Debts or Due Debts of a bankrupt businessman. According to the Commercial Codes of Iran and Afghanistan, with the issuance of a bankruptcy by the competent court, the debts of the bankrupt trading company will be turned into current debts. However, well-known Imami and Hanafi jurists oppose turning the debts of the bankrupt to current debts and consider it contrary to jurisprudential standards. By examining the arguments of those who agree and those who disagree, the author believes that turning the debts of a bankrupt businessman and corporation to current debts is appropriate to the rule of justice and equality and is more consistent with the realities of life today and the way of business.