بررسي وجود رابط معلول از نگاه صدرالمتألهين

Studying Dependent Existence of Effect from Mulla Sadra Point of View

عين‌الربط بودن معلول از سوي صدرالمتألهين بارها مورد استدلال و استشهاد قرار گرفته است و اين مورد قبول است كه وجود معلول در ذاتش محتاج به علت است و اين احتياج به علت مقوّم معلول است و ممكن نيست كه معلول در وجود يا عدم استقلال داشته باشد؛ آنچه مورد بحث و كلام است اين مي‌باشد كه آيا امكان دارد عقل، ذات معلول را با قطع نظر از علتش و به‌طور مستقل لحاظ كند يا نه؟ به عبارت ديگر، آيا معلول مي‌تواند مورد اشاره استقلالي عقل قرار گيرد يا نمي‌تواند؟ ما در اين مقاله مبيّن ساخته‌ايم كه اشاره استقلالي عقل به معلولات منافاتي با عين‌الربط بودن در خارج ندارد و ادله‌ي جناب صدرالمتألهين براي نفي استقلال عقلي معلولات، تام نمي‌باشند.

Mullasadra exhaustively cited and referred to dependency of effect, which is accepted as far as the existence of effect is dependent on existence of its cause; this neediness to cause is the originator of effect, and it is not possible for effect to be independent in existence or nonexistence. What is under question is whether intellect could grasp the essence of effect without paying attention to its cause independently or not? In other words, is it possible to pointing effect out intellectually? We proved, in this article, that intellectual, independent indication to effects is not in contradiction with dependent, objective existence of effects; therefore, Mulla Sadra’s arguments for proving the impossibility of intellectual existence of effects is not decisive and defendable.