كليدواژه :
نقد اسطوره اي , جوزف كمبل , موسي , قالي
چكيده فارسي :
نقد اسطوره‌اي آثار هنري و ادبي، يكي از مهم‌ترين حوزه‌هاي نقد به شما مي‌رود و در اين باره، نظريه يگانه(تك) اسطوره جوزف كمبل به‌واسطه قابليت و كاربرد ويژه، همواره مورد توجه و استناد محققان حوزه هنر، ادبيات و زبان‌شناسي بوده‌است. كمبل در اين نظريه معتقد است: اسطوره‌ها در آغاز از ساخت، بُن‌مايه و اشكال واحد كهن‌الگوها پيروي مي‌كنند و در گذر زمان و باتوجه به فرهنگ‌هاي مختلف تغيير و استحاله يافته و فرمي ديگر به خود مي‌گيرند. در اين ميان، قهرمان يكي از مهم‌ترين كهن‌الگوهاي جهاني است كه شخصيت نخست داستان را شكل مي‌دهد. اسطوره‌هاي مذهبي نوع مهمي از اساطير است كه در گذر زمان به انواع مختلفي تقسيم و ظاهر گشته‌اند. از اين رهگذر، داستان حضرت موسي و ابعاد مختلف آن نمونه مهمي از يك اسطوره ديني است كه در اين پژوهش در قالب قاليچه تصويري، خوانشي اسطوره‌اي از آن ارائه خواهد شد. ازاينرو پرسش پژوهش اين است كه چگونه مي‌توان به كمك نظريه تك‌اسطوره كمبل و سفر قهرمان، سير داستان موسي از آغاز تا به انتها را بر مبناي نظريه تك‌اسطوره كمبل براي مخاطب، ارائه كرد تا به سطوحي ژرف‌تر از سير تحول قهرمان نائل آيد؟ در اين داستان موسي پيامبر به‌عنوان قهرمان اسطوره‌اي ديني، براي به انجام رساندن رسالتي بزرگ، انتخاب و سفر خويش را مي‌آغازد. در باور كمبل سفر همه قهرمانان داستاني در سه محور اساسي با عنوان‌هاي جدايي(عزيمت)، تشّرف و بازگشت، درخور تبيين است. يافته‌هاي تحقيق: بر مبناي نظريه كمبل، محتوا و ساختار داستان موسي، به‌عنوان نوعي از اسطوره ديني، در زُمره قصه‌هايي است كه همچون ديگر داستان‌هاي اساطيري داراي قهرمان، برخوردار از شكل كهن‌الگوهاي نخستين است. موسي به‌عنوان قهرمان داستان در كنار ساير عناصر نمادين و كهن‌الگوها، در قالبي مختص به خويش، مراحل سه‌گانه را طي و به سر منزل مي‌رساند. اين پژوهش از نوع كيفي و بنيادين و روش تحقيق توصيفي - تحليلي و شيوه گردآوري داده‌ها، كتابخانه‌اي است.
چكيده لاتين :
Mythical criticism of literal and/or art works may be considered as one of the most important branches of criticism. In this respect, the idea of monomyth of Joseph Campbell, thanks to its distinctive feature, has been always referred to by many researchers in art, literature as well as linguistics. Campbell maintains that myths, in the beginning, follow architypes in terms of form, content and structure. In different cultures, however, they are transformed into different forms in the course of time. Here, a hero (more technically known protagonist) plays a major role in universal architypes. Religious myths, among other pivotal ones, have been represented into diverse derivations. Accordingly, the story of Moses, the Prophet, with its narrative dimensions, is a prime example of a religious myth. In the present study, the story of Moses depicted onto a rug ground has been read mythically. The main question here is how Campbell’s idea of monomyth can help us to read the course of the story from the start to the end of the journey as well as the role of the antagonist, the Moses, so that deeper layers of spiritual transformation of Moses can be appreciated more tangibly. In this story, Moses, the Prophet, as a religious mythical hero, has been chosen to fulfil his divine mission. Campbell holds that the journey of nearly all heroes may be formulated in three major pillars namely, Separation (departure), being Honored and Return. Findings: According to Joseph Campbell’s idea of monomyth of Joseph Campbell, the form and content of the story of Moses, as a religious myth, can be safely put in those mythical stories enjoying primal architypes. Along with other symbolic elements and architypes, Moses, as the hero of the story, passes the three phases successfully one after another, in his own manner, to accomplish his mission. This study is essentially qualitative. The data were gathered mainly from library sources and then were analyzed descriptively.
