تأملي در زيبايي‌شناسي صحنه در ادبيات كودك، براساس نظريه ماريا نيكولايوا، مطالعه موردي (داستان «هستي» نوشته فرهاد حسن زاده)

A reflection on the aesthetics of the scene in children's literature, based on the theory of Maria Nikolayeva) Case study (the story of "existence" by Farhad Hassanzadeh)

زيبايي‌شناسي صحنه از نظريات تقريبا جديد در ادبيات كودك و نوجوان و از نظرياتي محسوب مي‌شود كه ارتباط مستقيم با نقد ادبي گذشته خود از جمله نظريه كرونوتوپ باختين دارد. در اين نظريه عناصر زيبايي شناسي صحنه نقل مي‌شود كه تاثير مستقيمي در توليد معنا دارند. از اين رو مي‌توان اين نظريات را در ادامه و تكميل نظريات پربار از جمله نظريات ژرار ژنت، پل ريكور، گريماس و ديگران دانست. در اين پژوهش با توجه و تمركز بر نظريه زيبايي‌شناسي صحنه ماريا نيكولايوا و بيان مشخصات كلي اين نظريه و خصوصيات ساختاري آن، نيز اشاره به الگوهاي مكاني(=خانه) كه در اين نظريات به كار رفته-است ضمن بيان شاهد نمونه‌هايي از اين كتاب برخي از عناصر زيبايي شناسي صحنه در آن، به بررسي صحنه در مفهوم مكان در داستان هستي نوشته فرهاد حسن‌زاده پرداخته شده‌است. نتيجه حاصل از اين بررسي اين است كه عنصر زيبايي‌شناسي صحنه ارتباط مستقيم در توليد معنا دارد و در درك و دريافت مخاطب از جمله كودك و نوجوان بسيار مؤثر و در تقويت فهم او ضروري است. داستان هستي اثر حسن‌زاده نيز داراي عناصري از زيبايي شناسي صحنه است كه به توليد معنا كمك مي‌كند؛ الگوي خانه هم كه در اين داستان به كار رفته‌است منطبق بر الگوي اوديسه‌اي و اوديپي است.

Aesthetic aesthetics is one of the almost new theories in children and adolescent literature and one that is directly related to its past literary criticism, including Bakhtin's Chronotope theory. In this theory, the aesthetic elements of the scene are quoted that have a direct impact on the production of meaning. Therefore, these theories can be considered as a continuation and completion of fruitful theories, including the theories of Gerard Genet, Paul Ricoeur, Grimas and others. In this study, with regard to the theory of Maria Nikolayeva's stage aesthetics and expressing the general characteristics of this theory and its structural features, also referring to the spatial patterns (= house) used in these theories, while giving examples of evidence. From this book, some elements of the aesthetics of the scene in it, the scene in the concept of place in the story of existence by Farhad Hassanzadeh has been studied. The result of this study is that the aesthetic element of the scene is directly related to the production of meaning and is very effective in understanding and receiving the audience, including children and adolescents, and is essential in strengthening their understanding. Hassanzadeh's story of existence also has elements of stage aesthetics that help to produce meaning; the house pattern used in this story is consistent with the Odyssey and Oedipus pattern.