كاركردشناسي ايدئولوژي در رمان ده نفر قزلباش

Functionalism of ideology in the novel Ten Ghezelbash

با مطالعه در آثار ادبي مي‌توان گفتمان فرهنگي و ايدئولوژيكي جامعه را شناسايي و فرهنگ حاكم بر نسل‌هاي گوناگون و ژانرهاي مختلف ادبي را واكاوي كرد. در پژوهش حاضر نگارندگان به شيوه‌هاي بيان ايدئولوژي در رمان تاريخي ده نفر قزلباش بر اساس ديدگاه ژان بشلر پرداخته‌اند. بر اساس اين ديدگاه ايدئولوژي كاركردهاي پنج‌گانه‌اي همچون «صف آرايي و جهت‌گيري، توجيه، پردهپوشي، موضع‌گيري، دريافت و ادراك» دارد؛ از اين رو، ما نيز براساس اين ملاكها، به مطالعه در نحوۀ حضور ايدئولوژي در اين رمان ميپردازيم و برخي از مصاديق اين كاركردها را، به ترتيب اهميّت و بسامد حضور، واكاوي و تبيين ميكنيم. از آنجا كه حسين مسرور در ده نفر قزلباش تسلط ايدئولوژي‌هاي حاكم را با شرح رويدادهاي تاريخي عصر صفوي پيوند زده و تصوير كرده است، مطالعه و كشف ايدئولوژي پنهان در متن مي‌تواند تصويري از گفتمان فرهنگي و ايدئولوژيكي جامعه عصر نويسنده را آشكار سازد. نتايج حاصل از پژوهش بيانگر آن است كه رمان تاريخي ده نفر قزلباش با رويكرد ايدئولوژيكي ملي- مذهبي نگارش يافته است و مذهب و حكومت دو بن‌مايۀ ايدئولوژيكي مهم اين اثر محسوب مي‌شود.

By studying literary works, the person can identify the cultural and ideological discourses in the community and analyze the culture dominated over various generations and multifarious literary genres. In the current study, the authors have focused on how the ideology expressed in the historical novel titled Ten Ghezelbash according to the Jean Baechler's view point. According to this view point, ideology encompasses fivefold function as "alignment and orientation, justification, denial, positioning, perception and understanding"; Therefore, according to these criteria, we also study how the ideology presented in this novel and we explain some concepts of these functions, in terms of importance, frequency of presence and analysis respectively. Since Hossein Masroor in Ten Ghezelbash has united and depicted the dominant ideologies with explanation of the historical events in the Safavid era, studying study and discovering the hidden ideology in the text can reveal a picture of the cultural and ideological discourse of community in the domain of author's era. The obtained results of the reacher in the study demonstrate that the historical novel of ten Ghezelbash has been written by using an ideological approach in the national-religious domain and religion and government are considered as two important ideological contents in this work.