مقايسه كشت انتظاري و بهاره ارقام تجاري نخود در اراضي ديم مناطق سرد استان چهارمحال و بختياري

Comparison of waiting and spring cultivation of commercial chickpea varieties in rainfed lands of cold regions in Charmahal and Bakhtiari province

تغيير تاريخ كاشت بهاره به انتظاري در زراعت ديم، كارآيي استفاده از بارش را افزايش مي­ دهد. اين مطالعه با هدف امكان سنجي كشت انتظاري ارقام تجاري نخود، در قالب طرح آماري بلوك‌هاي كامل تصادفي به ­صورت كرت‌ يك­بار خردشده با دو تاريخ كاشت انتظاري و بهاره در كرت­ هاي اصلي و هفت رقم نخود (توده محلي، هاشم، آرمان، آزاد، سارال، عادل و ثمين) در كرت­ هاي فرعي با سه تكرار از آذرماه سال 1395 به مدت دو سال زراعي در شهرستان بروجن اجرا شد. نتايج نشان داد كه تاريخ كاشت و رقم تاثير معني ­دار بر وزن صد دانه، تعداد غلاف در بوته و عملكرد دانه داشتند. برهم­كنش تاريخ كاشت و رقم نيز بر عملكرد دانه موثر بود. بيشترين عملكرد دانه معادل 716/9 كيلوگرم در هكتار از تاريخ كاشت انتظاري بدست آمد. در كشت انتظاري، رقم عادل بيشترين عملكرد دانه (812/9 كيلوگرم در هكتار) و در كشت بهاره رقم آرمان بيشترين عملكرد دانه (471/9 كيلوگرم در هكتار) را توليد نمودند. در مجموع به نظر مي­ رسد كه استفاده از ارقام عادل و آرمان در كشت انتظاري مي­تواند با افزايش 71/9 درصد عملكرد دانه نسبت به كشت بهاره و با هزينه يكسان سبب افزايش درآمد اقتصادي زارعين شود.

Changing planting dates from spring sowing to Entezari sowing could increase the efficiency of rain use in rainfed farming. This study aims to evaluate the feasibility of Entezari cultivation of chickpea cultivars, experiments were carried out in split plots as a randomized complete block design with three replications in two years. Two planting dates including spring and Entezari sowing and seven chickpea cultivars (Local landrace, Hashem, Arman, Azad, Saral, Adel and Sameen) were used in this study. This study was implemented from November 2016 at two cropping seasons in Boroujen region (Chaharmahal and Bakhtiari province). The results showed that planting dates and cultivars were effective on 100-seed weight, number of pods per plant and grain yield. The interaction of planting date and cultivar was also effective on grain yield (p≤0.01). The results showed that the highest grain yield was obtained from Entezari sowing date (716.9 kg ha-1). In the Entezari sowing date, Adel cultivar had the highest grain yield (812.9 kg ha-1). In spring planting date, Arman cultivar had the highest grain yield (471.9 kg ha-1). In general, it seems that the use of Adel and Arman cultivars in Entezari sowing could be increased farmers' economic income by increasing grain yields (71.9%) at the same cost as spring crops.