مقايسۀ روش استنباط اصولي و فقهي شيخ انصاري در حجيت شهرت

حجيت شهرت فتوائيه محل بحث و اختلاف نظر بين علماست. برخي علما و محققان با تتبع در كلمات شيخ انصاري، مصاديقي را بر شمرده اند و مدعي تخطّي شيخ از مسلك اصولي خود در خصوص شهرت شده اند. آنگاه چرايي اين تخطي، محلّ پرسش قرار گرفته است. برخي انسدادي بودن وي را ثابت كرده و تمسك ايشان به شهرت را از باب تمسك به مطلق ظن دانسته اند. برخي ديگر خاستگاه اين تهافت را يك عنصر رواني مي دانند كه فقيه بزرگي چون شيخ انصاري را نيز دچار خود كرده است. مطابق يافته هاي اين مقاله كه به روش توصيفي تحليلي به نگارش در آمده است -فارغ از بحث موردي پيرامون هر يك از موارد استشهاد و درست يا نادرست بودن برداشت ها- دو تحليل مذكور قابل مناقشه اند؛ زيرا شيخ اعظم حجيت شهرت را به عنوان دليل مستقل انكار مي كند؛ يعني هيچ دليل قطعي بر حجيت و اعتبار تعبدي شهرت به عنوان دليل مستقل وجود ندارد. اين مطلب، منافاتي ندارد كه اگر شهرت، مفيد علم و اطمينان بود، مورد تمسك قرار گيرد؛ زيرا هرگاه شهرت، مفيد اطمينان باشد، تمسك به آن، تمسك به اطمينان است كه خودش علم عرفي و حجت عقلايي و شرعي است؛ در نتيجه، هيچ ناهماهنگي در ديدگاه اصولي شيخ و مشي فقهي ايشان وجود ندارد.