اثربخشي آموزش تصحيح شناختي مبتني بر معارف اسلامي بر حسادت دختران نوجوان

The Effectiveness of Cognitive-Behavioral Education with a Focus on Religious Principles in Jealousy in Adolescent Girls

سابقه و هدف: هر چند روان‌شناسي شناختي با بيش از هفت دهه سابقه به تصحيح باورهاي غيرمنطقي و افكار منفي افراد مي‌پردازد، اما پژوهش‌هاي اندكي اين روش را با معارف اسلامي تلفيق كرده است. ازاين‌رو، هدف از اين تحقيق بررسي تأثير آموزش تصحيح شناختي مبتني بر معارف اسلامي بر حسادت دختران نوجوان بود. روش كار: اين پژوهش از نوع نيمه‌آزمايشي با طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه كنترل است. جامعۀ آماري پژوهش تمامي دختران نوجوان 16 تا 18 سال مقطع متوسطۀ دوم شهر اصفهان در سال تحصيلي 99-1398 بود. حجم نمونه 30 نفر بود كه به‌صورت در‌دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفي در دو گروه آزمايشي (15 نفر) و كنترل (15 نفر) گمارده‌ شدند. ابزار اندازه‌گيري ‌پرسش‌نامة سنجش حسادت ولي‌زاده و آذربايجاني بود. گروه آزمايش تحت مداخلۀ هشت جلسۀ يك‌ساعتۀ آموزش شناختي-رفتاري با محوريت مباني ديني قرار گرفت ولي گروه كنترل مداخله‌اي دريافت نكرد. داده‌هاي به‌دست‌آمده با آمار توصيفي (ميانگين و انحراف ‌معيار) و آمار استنباطي تحليل كوواريانس تجزيه‌وتحليل شد. در اين پژوهش همۀ موارد اخلاقي رعايت شده است و مؤلفان تضاد منافعي گزارش نكرده‌اند. يافته‌ها: نتايج نشان داد آموزش تصحيح شناختي مبتني بر معارف اسلامي بر حسادت دختران نوجوان و ابعاد آن در پس‌آزمون گروه آزمايشي تأثير داشت. ميزان اين تأثير در حسادت 7/24 درصد و در ابعاد مؤلفه‌هاي حسادت يعني بُعد شناختي حسادت 3/21 درصد، بُعد عاطفي حسادت 6/18 درصد و بُعد رفتاري حسادت 5/22 درصد بود. مقدار Pنيز كمتر از 01/0 در نظر گرفته شد. نتيجه‌گيري: با‌ توجه به‌ اينكه در كشور ما باورهاي ديني از ارزش‌هاي انساني تلقي مي‌شود، آموزش تصحيح شناختي مبتني بر تعاليم ديني بر رفتار و شناخت افراد تأثير مي‌گذارد و در اين پژوهش توانسته است ميزان حسادت دانش‌آموزان را تغيير دهد. بنابراين، دانش‌آموزان مي‌توانند افكار غيرمنطقي و هيجاناتشان را بررسي كنند و رفتارهاي مخرب وجودي­شان را تغيير دهند.

Background and Objective: Although cognitive psychology with more than seven decades of history corrects people's irrational beliefs and negative thoughts, few studies have combined this method with Islamic teachings. Therefore, the purpose of this study was to investigate the effect of cognitive correction training based on Islamic knowledge on jealousy in adolescent girls. Methods: The present study is quasi-experimental with a pre-test, post-test control group design and the statistical population of the study included all adolescent girls aged 16 to 18 in secondary school in Isfahan in the academic year 2019-2020. The sample size was 30 participants, who were selected using available sampling method. Samples were randomly assigned to experimental (n=15) and control (n=15) groups. The measuring instrument used in the study was Valizadeh and Azerbaijani’s Jealousy Questionnaire. The experimental group underwent eight one-hour sessions of intervention in cognitive-behavioral training with a focus on religious principles. The control group did not receive any intervention. The collected data were analyzed at two levels of descriptive statistics (mean, standard deviation) and inferential statistics (analysis of covariance). In this study, all ethical considerations were observed and the authors reported no conflict of interests. Results: The results showed that cognitive-behavioral training had an effect on jealousy in adolescent girls and its dimensions on the post-test in the experimental group. The rate of this effect was 24.7% in jealousy and 21.3% in the dimensions of jealousy components, cognitive dimension of jealousy, 18.6% in emotional jealousy and 22.5% in behavioral jealousy. The significance value considered to be lower than 0.01. Conclusion: Considering that religious beliefs are considered as human values in Iran, cognitive-behavioral training based on religious teachings affects people's behavior and cognition; in this study it changed the level of jealousy in the students. Therefore, they can examine their irrational thoughts and emotions and change the destructive behaviors within themselves.