نقد ماركسيستي با برررسي اشعار سواره ايلخاني زاده

Marxist criticism with the analysis of Sawareh Ilkhanizadeh's poems

از ميان پژوهش­ هاي بين رشته ­اي، جامعه ­شناسي ادبيات يكي از رويكردهاي نوين نقد ادبي است كه مسائل جامعه در اثر ادبي را مورد تحليل و بررسي قرار مي­ دهد و به تعامل جامعه و ادبيات مي ­پردازد. در ميان مكتب­هاي نقدي، تاريخ نقد ماركسيستي را مي­توان متعلق به قرن بيستم دانست. در اين نوع نقد از ارتباط جامعه و ادبيات سخن به ميان مي­ آيد و ادبيات را بر اساس شرايط تاريخي پديد آورندة آن تحليل مي ­كند؛ بنابراين براي نقد ماركسيستي شناخت زمينة تاريخي آن نيز ضرورت دارد. با اشغال ايران و منطقۀ كردستان، بعد از جنگ جهاني اول توسط نيروهاي متفقين، جرياني بر ادبيات كردي مسلط مي ­شود كه بسياري از اديبان و روشنفكران كرد را تحت تأثير ماركسيسم و كمونيسم قرار مي­دهد. سواره ايلخاني ­زاده (1316ش ـ 1354)، از شاعران مطرح شعر معاصر كردي است كه در دهۀ چهل و پنجاه در تهران زندگي مي­كرد. او همچون بسياري از روشنفكران آن دوران، متأثر از جريان­هاي ايدئولوژيك زمانۀ خود بوده است. سواره بنابر اقتضاي زمانۀ خود، زبان سمبوليك را براي اشعارش برگزيده است. او سعي مي­ كند انديشه­ هاي خود را با زباني رمزگونه مطرح كند. در اين پژوهش كه به روش توصيفي- تحليلي، با استفاده از منابع كتابخانه ­اي صورت پذيرفته، سعي مي ­شود كه ضمن بررسي زبان سمبوليك اشعار او، به تحليل مؤلفه­ هاي نقد ماركسيستي در شعر او نيز پرداخته­ شود. نتيجه ­ها حاكي از اين است كه اوضاع سياسي و اجتماعي زمانۀ سواره بر اشعار او تأثيرگذار بوده است و اين اشعار وسيله­ اي براي بيان افكار و ايدئولوژي او كه همان افكار ماركسيستي ـ سوسياليستي است بوده است.

Marxist is a form of literary criticism about the relationship between society and literature. In Marxist criticism, the basis of literature analysis is the historical conditions of the creator. Hence, for the Marxist crititic, knowing the historical background is highly important. occupation of Iran and the Kurdistan region after World War I A current dominates Kurdish literature, which influences many Kurdish writers and intellectuals under the influence of Marxism and Communism. Savare Ilkhanizadeh (1316-1354) is one of the prominent poets of contemporary Kurdish poetry in the 40s and 50s. Like many intellectuals of that time, he was influenced by the ideological currents of his time. According to the requirements of his time, Saware has chosen symbolic language for his poems. He tries to express his thoughts in a mysterious language. In this research, which was carried out by descriptive-analytical method, using library sources, it is tried to analyze the components of Marxist criticism in his poetry, while examining the symbolic language of his poems. The results indicate that the political and social conditions of Saware's time had an impact on his poems and these poems were a means of expressing his thoughts and ideology, which are Marxist-socialist thoughts.