تبيين رابطه مؤلفه‌هاي محيطي مدارس ابتدايي و هوش هيجاني با تأكيد بر مؤلفه مديريت استرس كودكان

Elaborating on the relationship between environmental components of primary schools and emotional intelligence with the emphasis on children's stress management component

مديريت استرس به‌ عنوان يكي از مؤلفه‌هاي هوش هيجاني، نقش عمده‌اي در سلامت جسمي و رواني كودكان دارد. با توجه به ناكارآمدي بسياري از فضاهاي آموزشي ازجمله مدارس ابتدايي براي پاسخ گويي به توسعه مهارت‌هاي عاطفي-هيجاني، بررسي عوامل محيطي مؤثر بر هوش هيجاني به‌منظور افزايش تحمل و كنترل عاطفي در بين كودكان ضروري است. هدف پژوهش حاضر شناسايي و اولويت بندي مؤلفه‌هاي محيطي مؤثر بر هوش هيجاني و مديريت استرس كودكان از ديدگاه مربيان و تعيين رابطه بين آنها در قالب يك مدل تحليلي به منظور ارتقا كيفيت مدارس ابتدايي است. پژوهش حاضر از نظر هدف كاربردي و از نظر روش انجام پژوهش علي، تحليلي-توصيفي و پيمايشي است. روش گردآوري اطلاعات پس از مطالعات كتابخانه‌اي و اسنادي، پرسش‌نامه محقق ساخته است كه مولفه هاي محيطي موثر بر هوشمندي هيجاني و مديريت استرس كودكان در مدارس ابتدايي را در قالب70 گويه مورد مطالعه قرار مي‌دهد. جامعه آماري پژوهش، مربيان و متصديان امور كودكان در سراسر ايران است و روش نمونه‌گيري تصادفي از نوع داوطلبانه است. حجم نمونه با توجه به تعداد پرسش ها و بر اساس ديدگاه كلاين 461 نفر است. روش تحليل داده‌ها با توجه به اهداف پژوهش روش تحليل عاملي با استفاده از نرم‌افزار SPSS و مدل سازي با نرم افزار AMOS است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه تنوع مؤلفه‌هاي كالبدي با ميانجي گري عوامل محيطيِ امنيت رواني-آسايش فيزيكي، حس تعلق به محيط، خوانايي محيط كودك محور و سرزندگي خلاق بر بازي‌پذيري هدفمند و اجتماع‌پذيري عملكردي تأثيرگذار است و از اين طريق موجب افزايش هوش هيجاني كودكان مي‌شوند. اين امر بر تاب‌آوري و انطباق‌پذيري محيطي و درنتيجه مديريت استرس كودكان مؤثر است.

This study aims to identify and prioritize the environmental components affecting emotional intelligence and stress management of children and determine the relationship between them in the form of an analytical model to improve and develop the quality of primary schools. The present research is practical in terms of purpose and regarding its research methods, it is causal, analytical-descriptive, and survey. The Data collection method after library and documentary studies, a researcher-made questionnaire has been developed which studies the environmental components affecting emotional intelligence and stress management of children at primary schools in the form of 70 items. The statistical population of the study is educators and caregivers of children throughout Iran and the method of random sampling is voluntary. The sample size, which is according to the number of questions and Klein's view, is 461. The data analysis method according to the research objectives is the factor analysis method using SPSS software and modeling with Amos software. The results revealed that the diversity of physical components mediated by environmental components of mental security and physical comfort, sense of belonging to the environment, legibility of child-centered environment, and creative vitality affect purposeful playability and functional socialization and thus increase emotional intelligence. This affects the environmental resilience and adaptability and thus impulse tolerance and stress control in children.