رئاليسم انتقادي در زن‌سروده‌هاي فروغ فرخزاد و سعاد الصباح

Critical Realism in the Feminist Poems of Forough Farrokhzad and Souad Al-Sabah

شاعران معاصر براي بيان احساسات و تراوشات فكري خود كه ناشي از اوضاع نابسامان جامعه است، از رئاليسم بهره‌ مي گيرند تا نارسايي‌هاي موجود در آن را در اشعار خود بازتاب دهند؛ فروغ فرخزاد و سعاد الصباح از شاعران بزرگ زن ايراني و كويتي هستند كه در زنانه‌سروده‌هاي خود به‌شكلي پربسامد، خصوصيات رئاليسم انتقادي را به‌كار گرفته‌اند. نوشتار پيش رو درصدد آن است كه با تكيه بر شيوۀ توصيفي - تحليلي، اشعار زنانه اين دو شاعر زن را ازمنظر رئاليسم انتقادي بررسي كند. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه زن‌سروده‌هاي اين دو شاعر، نگاه بي‌پيرايه و منتقدانۀ آن‌ها را دربارۀ مسائل زنان و تفكّر مردم ايران و كويت را درقبال زنان بازتاب مي‌دهد؛ اين اشعار به‌منظور انتقاد از رويكرد مردسالارانۀ غالب، ناديده‌انگاشته‌شدن نقش زنان، تلاش براي احقاق حقوق ازدست‌رفتة آن‌ها و انتقاد از نقش و جايگاه كنوني زن در خانه و خانواده و يا بيان برخي رويكردهاي زنانه در شعر مانند دلدادگي به معشوق و بيان گفت‌وگوهاي عاشقانۀ زنان با آيينه، در شعر دو شاعر به‌كار رفته است. نيز شدّت نگاه مردستيزانه در شعر فروغ بسيار پررنگ‌تر از شعر سعاد است؛ زيرا سعاد شاهدختي بوده كه در خانۀ شاهزاده‌اي كويتي طعم شيرين خوشبختي را چشيده است؛ ولي فروغ به‌واسطۀ زيستن فقيرانه در خانواده‌اي ديكتاتورمآب پدري و در پي آن، شكست در زندگي زناشويي، از نگرشي بدبينانه‌‌تر و تيره‌تري نسبت به جامعه برخوردار است.

Contemporary poets have used realism to express their feelings and thoughts that arise from unfavorable social conditions, in order to reflect those flaws in their poems. Forough Farrokhzad and Souad al-Sabah are two great Iranian and Kuwaiti female poets, who have frequently made use of the features of critical realism in their feminist poems. This article seeks to examine the feminist poems of these two poets from the perspective of critical realism, by relying on the descriptive-analytical methodology. The results of this study show that the feminist poetry by the two poets reflect their unapologetic and critical views about women, as well as the views of Arab and Iranian peoples of women. Both poets have employed features of realism in order to criticize dominant patriarchal attitudes, inattention to the role of women, lack of efforts to reclaim lost rights, and the current role and position of women in the family. In addition, their poetry contains expressions of feminine approaches to poetry, such as unreserved talk of love and sympathy for the beloved, and women's conversations with mirrors about love. Moreover, the intensity of a misandrist attitude is much more pronounced in Forough's poetry than in Souad’s, because the latter was a princess who enjoyed a life of fortune and privilege at the home of a Kuwaiti prince. In contrast, Forough lived in a poor family with a domineering father and went through a failed marriage, which all consequently contributed to a more pessimistic and darker attitude toward the society.