كليدواژه :
حديث , فقه‌الحديث , مباني حديث‌شناسي , آيت‌الله مصباح
چكيده فارسي :
شناخت حديث مانند شناخت هر متن ديگر، مبتني بر مباني خاصي است و داشتن مبنايي خاص به‌معناي داشتن نوع ويژه‌اي از فهم است و بيشتر اختلاف فهم‌ها در باب حديث به تفاوت مباني بازمي‌گردد. آيت‌الله مصباح دربارة مباني حديث‌شناسي اثر مستقلي ندارد؛ ولي از پژوهش‌هاي حديثي منتشر شده از ايشان و نيز مباحثي كه در باب پروهش‌هاي ديني دارند، مي‌توان بخشي از مباني دخيل در شناخت حديث را اصطياد كرد و شواهدي را نشان داد. اين پژوهش با هدف تبيين برخي از اثرگذاري‌هاي مباني آيت‌الله مصباح در شناخت و تفسير حديث، با روش تحليل و توصيف، برخي از مباني را شناسايي و اثرگذاري آن را در فهم گوشزد كرده و به اين نتيجه رسيده است كه حديث برخلاف قرآن، تحريف‌پذير بوده و شواهدي مانند تصحيف الفاظ، سقط و افتادگي از متن، وضع، نقل به‌معناي ناصواب، تغيير اعراب و قرائت‌پذيري بر اين تحريف‌پذيري دلالت دارد. همچنين به باور ايشان زبان حديث عرفي عقلايي و در عين حال دربردارندۀ بيان نمادين در پاره‌اي از موارد است. معصومان گويندۀ حديث، حكيم و مصلحت‌انديش و هدايت‌گر بوده و با رعايت سطح فهم مخاطب، ويژگي‌هاي تأثيرگذار مخاطب در فهم را در نظر داشته‌اند. همچنين مفسر حديث نيز ممكن است از پيش‌فرض‌ها و پيش‌دانسته‌ها و علايق و انتظارات خويش متأثر گردد.
چكيده لاتين :
Knowing a hadith, like knowing any other text, is based on certain principles and having a special basis means having a special kind of understanding, which is the background of differences of understanding about hadith. Ayatollah Mesbah has no independent work on the basics of hadith studies, but from his hadithi researches as well as his discussions about religious studies, some of his hadith foundations can be extracted. Using a descriptive-analytical method this paper studies the influences of Ayatollah Mesbah's principles on recognizing and interpreting hadith. The results show that the hadith, contrary to the Qur'an, is distortable and evidences such as error writing, text fragmentation, making a hadith and attributing it to the Infallibles, quotation in the sense of incorrect, change of diacritical marks and readability indicate this distortion. He believes, the language of hadith is a rational custom and at the same time it contains symbolic expression in some cases. The narrators of the hadith were infallible, wise and guiding, and considered the expediency of affairs and have considered the influential characteristics of the audience in understanding. Of course, the interpreter of the hadith may also be influenced by his presuppositions, knowledge, interests and expectations
