پديد آورندگان :
موسوي بايگي، زهرا دانشگاه فردوسي مشهد، ايران , موسوي، محمد دانشگاه علوم اسلامي رضوي - گروه فلسفه، ايران , ايزانلو، هادي دانشگاه فردوسي مشهد، ايران
چكيده فارسي :
امروزه مسئلة زن و جايگاه هستي شناختي او، يكي از مباحث مطرح در حوزة انديشه و علوم اجتماعي است. اين مسئلة نوظهور اگرچه در انديشة متفكران چند سدة گذشته از جمله ملاصدرا، مسبوق به سابقه نيست، اما عبارات اندك و موجزي از برخي انديشمندان وجود دارد كه با تكيه بر آن‌ها مي‌توان به «ارزش انساني زن» نزد ايشان پِي برد. در فلسفة صدرالمتالهين افزون بر برخي از عبارات (چهارده عبارت) دربارة زنان، مباني فلسفي وي نيز مي‌تواند در خصوص ديدگاه ملاصدرا كمك كننده باشد. پژوهش حاضر كه به روش توصيفي – تحليلي نگاشته شده، مي‌كوشد بدين پرسش كه «آيا ملاصدرا نسبت به جايگاه انساني زن، نگاهي حداقلي داشته است؟» پاسخ دهد. حاصل تلاش‌هاي صورت گرفته بر اساس دو نحوة بررسي عبارت محور و مبنا محور، آن است كه عباراتي كه از صدرالمتالهين در انتساب نقصان عقل به زن وجود دارد، نه معنايي كه عُرف از قصور عقل مي‌فهمد را دارد و نه به جنس زن اختصاص دارد بلكه عبارات مزبور بيان‌گر مرتبه‌اي از مراتب انسان، خواه زن و خواه مرد است؛ مباني فلسفي او نيز به‌طور مطلق جنسيت‌پذيري نفس را نفي و به اين ترتيب برابري هويت انساني زن و مرد را اثبات مي‌كند، همچنين در اثناي اين پژوهش به چند اشكال احتمالي و پاسخ آن‌ها، پيرامون عدم جنسيت پذيري نفس اشاره شده است.
چكيده لاتين :
Today, the issue of women and their ontological position is one of the topics discussed in the field of thought and social sciences. Although this newly emerging issue is not unprecedented in the ideas expressed by the thinkers of the past few centuries, including Mulla Sadra, there are few concise statements by some thinkers on which one can rely to understand the "human value of women" from their perspective. In Mulla Sadra's philosophy, in addition to some statements (fourteen statements) made about women, his philosophical foundations can also be helpful in inferring his view of women status. The present study, through the use of a descriptive-analytical method, tries to answer the question whether Mulla Sadra has a minimalistic view of the human position of women. To answer this question, relying
on a text-based and a principle-based approach, we conclude that Mulla Sadra’s statements attributing intellectual defect to women neither have the meaning that the society infers from this concept, nor is this meaning attributable specifically to women. To Mulla Sadra, the concept is a level of human being attributable to both males and females. His philosophical foundations manifest the absolute rejection of gender-based nature of the self which can be proof of the equality of human identity among men and women. The paper also refers to several alternative positions taken toward gender-based self and their answers to this question.
