پژوهشي در حكم توارث زوجين در ازدواج موقّت

Research on the inheritance of couples in temporary marriage

ازدواج يا نكاح موقّت، يكي از عقود اختصاصي فقه شيعه است كه در برخي از احكام، تفاوت هايي با عقد دائم دارد كه از جمله اين موارد، مبحث توارث زوجين است. بر اين اساس، سؤال اصلي اي كه در پژوهش حاضر تلاش گرديده تا پاسخي توصيفي- تحليلي بدان داده شود، آن است كه «آيا زوجين در ازدواج موقّت از يكديگر ارث مي برند؟». طبق تحقيقات صورت گرفته، در حالي كه ميان فقهاي اماميّه هيچ اختلافي در خصوص توارث زوجين از يكديگر در نكاح دائم وجود ندارد، در خصوص ارث بردن زوجين از يكديگر در ازدواج موقّت، اختلاف نظر وجود داشته و برخي قائل به مطلق جواز توارث شده و در مقابل، گروهي ديگر بر اين باور هستند كه ماهيّت نكاح موقّت، مقتضي توارث نمي باشد. در اين ميان، گروه سوّمي از فقها اقدام به ارائه نظريه تفصيلي نموده و با اصل قرار دادن توارث يا عدم توارث، به اختلافات موجود در خصوص حكم موضوع مذكور افزوده اند. در پژوهش حاضر، ضمن تبيين نظر فقهاي اماميه و واكاوي ادله موجود، ديدگاه مشهور مبني بر وجود «اصل عدم توارث مگر در صورت اشتراط ارث» تقويت گرديده است.

Temporary marriage is one of the specific contracts of Shiite jurisprudence, which in some rulings differs from permanent marriage, including the issue of inheritance of couples. Accordingly, the main question that the present study tries to give a descriptive-analytical answer to is, "Do couples inherit from each other in a temporary marriage?". According to research, while there is no difference among Imami jurists regarding the inheritance of couples from each other, there is disagreement about the inheritance of couples from each other in temporary marriage, and some believe in the absolute permission of inheritance and in contrast to another group, it is believed that the nature of temporary marriage is not appropriate for inheritance. In the meantime, a third group of jurists has presented a detailed theory and, by considering the principle of inheritance or non-inheritance, has added to the existing differences regarding the ruling of the mentioned subject. In the present study, while explaining the opinion of Imami jurists and analyzing the available evidence, the well-known view that there is a "principle of non-inheritance unless the condition of inheritance" has been strengthened.