پهنه‌بندي پارامترهاي مقاومتي خاك شهر رشت با استفاده از سيستم اطلاعات مكاني (GIS)

The Zoning of Soil Strength Parameters in Rasht using Geographical Information System (GIS)

يكي از بخش­ هاي كليدي در پروژه ­هاي مهندسي عمران، مطالعات ژئوتكنيك مي­ باشد. اين مطالعات، تأثيرات اقتصادي و كيفي در سازه­ ها و افزايش ايمني ساختمان را در مراحل ساخت و بهره ­برداري به همراه خواهند داشت. حفر گمانه، نمونه ­برداري و انجام آزمايش ­هاي ژئوتكنيكي علاوه بر صرف هزينه و زمان، گاهي منجر به تلفات و خسارات جبران ناپذيري مثل انفجار لوله ­هاي گاز، واژگوني ساختمان­ هاي مجاور و غيره مي ­شود. در ساختمان­ هاي متعارف مي ­توان با استفاده از توابع تحليلي سيستم اطلاعات مكاني (GIS)، بدون انجام آزمايش ­هاي لازم اين مشكل را حل نمود. در اين پژوهش تلاش شده با مختصات­ دار كردن مكان مطالعات ژئوتكنيك سازه­ هاي مسكوني و توليد يك پايگاه داده مناسب، با بهره ­گيري از توابع درون­يابي سيستم‌ اطلاعات مكاني، با تهيه نقشه­ هاي پهنه ­بندي، تجسمي كلي از وضعيت ژئوتكنيك منطقه ارائه گردد. لذا در اين تحقيق با جمع­ آوري اطلاعات ژئوتكنيكي 170 گمانه حفاري شده در رشت شامل پارامترهاي مقاومتي خاك به تفكيك لايه ­هاي خاك تا عمق 12 متر از سطح زمين و انتقال داده­ ها به توابع درون­ يابي سيستم اطلاعات مكاني، لايه­ هاي رستري (شبكه­ اي) ايجاد و پس از انتخاب بهترين روش درون­ يابي، نقشه­ هاي پهنه­ بندي پارامترهاي ژئوتكنيكي ترسيم گرديد. نتايج به ‌دست ‌آمده در اين تحقيق بطور كلي نشان مي ­دهد كه بيش از 99 درصد از محدوده مورد مطالعه داراي عدد SPT بيش از 10 و زاويه اصطكاك داخلي خاك كمتر از 28 درجه مي­باشد. از نظر توصيفي نيز در منطقه مورد مطالعه، عموم خاك­ هاي دانه­ اي از نظر تراكم نسبي در رده خاك­ هاي ماسه ­اي متوسط و عموم خاك­ هاي چسبنده از نظر پايداري در رده خاك­ هاي سفت و خيلي سفت قرار دارد.

Geotechnical studies constitute a key part of civil engineering projects that have economic and qualitative implications for the structure and its safety during both construction and operational phases. In addition to requiring time and expenses, borehole drilling, soil sampling, and geotechnical testing can at times lead to irreparable losses and damage, such as the explosion of gas pipes or the collapse of adjacent buildings. For typical buildings, such tests can be skipped with the help of geographical information system (GIS) analysis functions. In this study, the geographical coordinates about the location of previous geotechnical studies conducted during the construction of residential structures have been determined, to create an appropriate database and with the use of GIS interpolation functions, zoning maps are prepared and presented to offer a general visualization of the geotechnical status of the area. Therefore, in this study, the geotechnical data of 170 boreholes drilled in Rasht, including soil strength parameters for individual soil layers to a depth of 12 m from ground level were collected and implemented in GIS interpolation functions. Thus, raster layers were created and after selecting the best interpolation method, zoning maps for geotechnical parameters were plotted. Results showed that overall, more than 99% of the study area has an SPT number higher than 10 and an internal friction angle lower than 28 degrees. Qualitatively, aggregate soils in the study area were generally composed of medium sandy soils while most cohesive soils in the area fall in the category of stiff.