كليّات تشخيص «خبر جعلي» براي سازمان هاي رسانه اي با تأكيد بر قابليت «راستي آزمايي» و مهارت «اوسينت»

Generalities of Discernmenting 'Fake News' for Media Organizations Emphasizing on 'Fact-Checking' and 'Osint' Skills

اخلال در فرآيندهاي دموكراتيك، سياست‌ورزي، سياست‌گذاري، روزنامه‌نگاري، ارتباطات اجتماعي، اقتصاد و امنيّت عيني و رواني جوامع انساني لزوم مبارزه با خبرهاي جعلي و منابع توليد و توزيع آن‌ها را در سال‌هاي اخير، بسيار جدي‌تر ساخته است. مواجهه صحيح با خبر جعلي - به عنوان پديده نوظهور عصر شبكه‌هاي اجتماعي- كه در قالب اطلاعات دروغين، عامدانه و برنامه‌ريزي شده‌اي كه به صورت سازماني در پوشش خبر واقعي براي فريب كاربران توليد و منتشر مي‌شود، به يكي از معضلات جدي سازمان‌هاي رسانه‌اي حرفه‌اي و بزرگ دنيا تبديل شده است. به عبارتي از اين پس سازمان‌هاي رسانه‌اي در كنار فرآيند جمع‌آوري اطلاعات و خبررساني حرفه‌اي، لازم است به صحت‌سنجي محتواها و خبرهاي توليدي در رسانه‌هاي اجتماعي نيز در قالب فرآيندهاي حرفه‌اي خود بپردازند. از اين رو در مقاله حاضر در پي ارائه كلياتي از راهكارهاي تشخيص خبرهاي جعلي به عنوان اولين قدم براي مقابله با آن در سازمان‌هاي رسانه‌اي حرفه‌اي هستيم. ما براي دست‌يابي به اين هدف، علاوه بر بررسي جامع منابع علمي موجود، با 18 نفر از متخصصان حرفه‌اي و دانشگاهي حوزه خبر، رسانه و فضاي مجازي مصاحبه كرديم، تجزيه و تحليل داده‌ها با روش تحليل مضمون و شبكه مضامين ما را به مجموعه‌اي از راهكارها با تأكيد بر به كارگيري امكانات حرفه‌اي راستي‌آزمايي و مهارت استفاده از داده‌هاي آشكار (اوسينت) رسانيد. ما همچنين در اين مقاله پيشنهاداتي را از دسته‌بندي نحوه واكنش به انواع خبرهاي مشكوك را از طريق ارائه آستانه‌هاي اول و دوم مواجهه با خبرهاي جعلي، مبتني بر نظرات كارشناسان حرفه‌اي، استخراج كرديم و سامان بخشيديم.

In last years, Disorder in democracy, policy-making, journalism, social communication, economics, and objective and mental security has made societies more serious about combating fake news and their sources of production and distribution. Correct confronting fake news – as a new phenome of social networks era - as false, deliberate, and program information that is organized covered, and disseminated in Real news coverage to deceive users has become a serious problem for the professional and great media organizations. In other words, media organizations besides the reporting process need to verify the accuracy of the content and production news on social media. Therefore, in this study, we find the generalities of the recognition 'Fake News' for media Organizations. In order to achieve this goal, in addition to studying the scientific documents, 18 experts of news and media were interviewed, then by analyzing the data using the thematic analysis, we find solutions for recognition of Fake news emphasizing on professional tools fact-checking and osint skills. We also on point of views of professional experts formed how to encounter doubtful news through the definition of the first and second threshold of encounter with fake news.