رويكردهاي طب ايراني در پيشگيري و كنترل همه‌گيري‌هاي شبه ‌‌‌‌كرونا

Approaches of Persian medicine in prevention and control of Coronavirus-like pandemics

ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ مسئلۀ همه‌گيري‌هاي شبه‌ كرونايي و از جمله پاندمي كروناويروس ﻭ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺣﻮﺯۀ ﺳﻼﻣﺖ به‌عنوان ﻳﻚ ﭼﺎﻟﺶ ﺟﺪﻱ جهاني براي ﻣﺴﺌﻮلان ﺑﻬﺪﺍﺷﺖ ﻭ ﺩﺭﻣﺎﻥ كشورها مطرح است. از طرفي منابع طب جديد در اين زمينه هنوز نتوانسته بر مشكل غلبه كند و به درمان مشخصي دست يابد؛ به‌همين دليل سازمان جهاني بهداشت از ارائۀ راهكارهاي مفيد پيشگيرانه و كنترلي از جمله ظرفيت طب سنتي استقبال مي‌كند. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼﺵ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﺑﻪ ﺍﺭﺍئۀ ديدگاه‌ها و ﺗﺪﺍﺑﻴﺮ توصيه‌شدۀ ﺣﻜﻤﺎﻱ ﻃﺐ ﺳﻨﺘﻲ ايراني در مواجه با همه‌گيري‌هاي عفوني كه برخي از آن‌ها علائم و رفتارهايي شبيه كروناويروس را ايجاد مي‌كنند، ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﻮﺩ. مواد و روش‌ها: اين مقاله يك بررسي مروري و كتابخانه‌اي است كه به‌صورت هدفمند و با معيارهاي معين از طريق جست‌وجو در كتب معتبر طب ايراني و برخي منابع طب رايج و پايگاه‌هاي اطلاعات علمي داخلي و بين‌المللي با كليدواژه‌هاي مرتبط، بدون اعمال محدوديت زماني انجام شده است. يافته‌ها: ابعاد مختلف طبي همه‌گيري‌هاي عفوني شبه‌ كروناويروس تحت اصطلاح كلي «هواي وبايي» در متون طب ايراني موردبحث قرار گرفته است و حكماي طب ايراني ضمن بيان ابعاد مختلف اين موضوع اعم از تعاريف، سبب‌شناسي، بيماري‌زايي و نشانه‌شناسي، به تدابير پيشگيرانه و كنترلي آن در قالب اصول شش‌گانه «حفظ ‌الصحه» به‌طور مبسوط پرداخته‌اند. نتيجه‌گيري: انجام كار‌آزمايي‌هاي باليني براي استفاده از آموزه‌ها و تجربه‌هاي حكماي طب ايراني در همه‌گيري‌هاي شبه كروناويروس و از جمله پاندمي كروناويروس مي‌تواند به اثربخش‌بودن يا نبودن اين شيوه‌هاي پيشگيرانه كمك كند.

Nowadays, the issue of coronavirus-like pandemics, including coronavirus pandemic and their various dimensions in the field of health is considered a serious global challenge for health authorities in countries. On the other hand, new medical resources in this field have not yet been able to overcome the problem and achieve a specific treatment or vaccine. For this reason, the World Health Organization welcomes provision of useful preventive and control strategies, including utilization of the capacity of traditional medicines. In this paper, we have tried to provide the recommended views and measures of Persian Medicine Hakims in the face of infectious pandemics, some of which cause symptoms and behaviors similar to coronavirus.  Materials and Methods This article is a review and library research that has been conducted purposefully and with certain criteria through searching valid Persian medicine books and some common medicine resources as well as domestic and international scientific databases with related keywords without applying time limits.  Results Different medical aspects of coronavirus-like infectious pandemics have been discussed under the general term "háwa¯ y-e vába¯ ¯ı" in Persian medicine texts. Persian scholars , while expressing different aspects of this issue, including definitions, etiology, pathogenesis, and semiology, have taken preventive and control measures in the form of six principles of "sanitation preservation or health maintenance", most of which are in line with the scientific evidence of the day. Conclusion Clinical trials on the use of the teachings and experiences of Persian scholars in coronavirus-like pandemics, including the coronavirus pandemic, can help evaluate the effectiveness of these preventive methods.