بررسي شاخص يكپارچگي تجارت منطقه‌اي براي ايران: نظريه گراف

Investigating the Index of Regional Trade Integration for Iran: The Graph Theory

در مطالعه حاضر، به بررسي يكپارچگي تجاري و نقش ايران در دو موافقت‌نامه تجاري اكو و D8 پرداخته شده ‌است. بدين منظور، با استفاده از داده‌هاي 150 كشور طي سال‌هاي 2019-1980 و به‌كارگيري رهيافت شبكه‌هاي پيچيده، شاخص يكپارچگي تجارت منطقه‌اي و شاخص‌هاي مركزيت براي دو موافقت‌نامه تجاري اكو و D8 محاسبه و بررسي شد. نتايج حاصل از شاخص يكپارچگي تجارت منطقه‌اي نشان داد كه تجارت كشورهاي عضو موافقت‌نامه تجاري اكو و D8 با يكديگر نسبت به تجارت اعضا با كشورهاي خارج از موافقت‌نامه‌ بسيار پايين است. نتايج حاصل از شاخص يكپارچگي تجارت ايران در دو موافقت‌نامه تجاري اكو و D8 بيانگر پايين بودن تجارت ايران با كشورهاي عضو موافقت‌نامه در مقايسه با كشورهاي خارج از موافقت‌نامه است. بنابراين موافقت‌نامه‌هاي تجاري اكو و D8 در افزايش تجارت كشور با ساير اعضاي موافقت‌نامه نقش چنداني نداشته است. شاخص مركزيت قدرت نشان مي‌دهد سهم تجارت دو جانبه كشور با اعضاي موافقت‌نامه تجاري اكو و D8 طي سال‌هاي مورد مطالعه كاهش يافته و شاخص مركزيت بردار ويژه براي اعضاي موافقت‌نامه تجاري اكو و D8 در سال‌هاي 1980، 1990 و 2000 نسبتاً پايين و در سال‌هاي 2010 و 2019 بهبود يافته است. شاخص تراكم براي دو موافقت‌نامه تجاري اكو و D8 نشان مي‌‌دهد كه روابط تجاري بين كشورهاي عضو اين دو موافقت‌نامه از انسجام و يكپارچگي بالايي برخوردار نيست.

This study investigated trade integration and the role of Iran in ECO and D8 trade agreements in this study. The regional trade integration index and centrality indices for ECO and D8 agreements were measured by using the data of 150 countries during 1980-2019 and complex networks approach. The results from regional trade integration index revealed that trade relations of these two agreements’ members with each other, was very lower than their trade relations with other countries out of the agreements. Also, the findings from Iranian’s regional trade integration index in ECO and D8 agreements showed that trade relations of Iran with the members of these two agreements was very lower than trade relations with other countries. Therefore, ECO and D8 agreements have not had considerable impact on developing trade relations of Iran with other members of the afore mentioned agreements. strength centrality index indicated that bilateral trade of the country with the members of ECO and D8 has decreased during the years of study. Also, eigenvector centrality index for the members of ECO and D8 was relatively low in 1980,1990 and 2000 and it was improved in 2010 and 2019. Density index for ECO and D8 show that the trade relations between their members have insufficient integration.