بررسي انتقادي نظريه اخلاقي جنگ عادلانه با تاكيد برجنگ رواني رسانه اي از منظر نهج البلاغه

A Critical Study of the Moral Theory of Just War with Emphasis on Media Psychology from the Perspective of Nahj al-Balaghah

نظريه اخلاقي جنگ عادلانه كه خاستگاه ديني داشته، ابتدا توسط روحانيان مسيحي به ويژه آگوستين قديس در كتاب شهر خدا مطرح گشت و سپس از سوي سياست‌مداران مورد استقبال زيادي قرار گرفت. هدف اصلي اين نظريه، كاستن از خسارت‌هاي انساني و مادي جنگ‌هاست. نظريه مذكور بر اساس اجزاي چهارگانه «ديدگاه شهر خدا و شهر انسان، فضيلت و عدالت، قوانين و مشترك‌المنافع»، اصولي اخلاقي را براي مراحل قبل از جنگ، حين جنگ و پس از جنگ مطرح كرده است. هرچند برخي از محققان تلاش كرده‌اند تا اصول اخلاقي جنگ عادلانه را به‌صورت تطبيقي با جهاد ابتدايي و جهاد دفاعي در اسلام مورد بررسي قرار داده و يا برخي ديگر به حكم جنگ رواني و شرايط استفاده از آن در اسلام بپردازند، ولي در اين پژوهش به نقد اجزاء زيرين و جنبه جنگ رواني آن پرداخته شده است. از‌اين­رو، در اين نوشتار ابتدا با روش توصيفي ـ تحليلي، از منظري ديني و با تكيه بر گزاره ­هاي نهج‌البلاغه، اجزاء زيربنايي اين نظريه در آثار آگوستين نقد و بررسي و سپس مشروعيت جنگ ‌رواني به بحث گذاشته مي ­شود. نتايجي كه اين پژوهش بدان دست يافته آن است كه از منظر نهج‌البلاغه، اولا، خلقت تمام انسان‌ها بر اساس فطرت الهي و خير است و عدالت فضليتي جهان‌شمول و ذاتي در انسان است، نه مختتص به مسيحيان كاتوليك و عدالت اجتماعي حاكمان در اسلام شامل همه انسان­ها حتي حيوانات نيز خواهد شد. ثانيا، جنگ رواني رسانه­‌اي در صورتي عادلانه است كه داراي ويژگي­هايي مثل: حق‌نمايي، افشاگري به حق، رعايت انصاف، ارشاد و موعظه، دوري از مكر و خدعه باشد. دقيقا بر اساس همين ويژگي­ها، جنگ‌رواني و تبليغات خصمانه نيز بايد مورد نقد قرار گيرد. برخي از نقدهاي وارد به اجزاي اين نظريه عبارت است از: 1. انحراف در تفسير آفرينش اوليه انسان؛ 2. انحراف مفهومي عدالت؛ 3. عدالت تفويضي و انحصاري؛ 4. باطلگرايي در عين حق ­نمايي.

Lack of morale has always increased the damage caused by bloody and destructive wars, which has intensified with the development of weapons and weapons, so theories of morality in war have been proposed. One of these theories is the "just war" theory, which has been proposed to reduce the human and material damage of wars. This theory, which has a religious origin, has been widely welcomed first by Christian clergy and later by politicians. an‎d raised after the war,. Just war does not include psychological warfare and hostile propaganda, and some claimants of the theory of propaganda (poisonous propaganda) have even allowed war. Due to the lack of religious critique of the principle of this theory and the permission of psychological and propaganda warfare in it, this article has critically and descriptively criticized the principle of theory and psychological warfare in terms of Nahj al-Balaghah and includes the following findings: 1. Conceptual deviation of justice 2 Delegated and exclusive justice .3. Falsehood is a critique of the components of a theory. 4. Based on the characteristics of jihadi justice, explicit revelation, observance of justice, guidance and preaching, avoidance of deceit and deception in war have been criticized from the point of view of Nahj al-Balaghah, warlordism and hostile propaganda in the theory of just war.