چيستي مرگ از ديدگاه ملاصدرا و علم پزشكي

The nature of death from the perspective of Mulla Sadra and medical science

يكي از مسائل بحث‌برانگيز معاصر، مرگ و چالش‌هاي مرتبط با آن است. اين موضوع در فلسفه و پزشكي مورد بررسي قرار گرفته است. هدف اين پژوهش بررسي چيستي مرگ از ديد ملاصدرا و علم پزشكي (سنتي و مدرن) مي‌باشد. مواد و روش‌ها: روش اين پژوهش، از نوع تطبيقي است كه با رجوع به منابع كتابخانه‌اي و تحليل چيستي مرگ به مقايسۀ ديدگاه ملاصدرا و پزشكي در اين زمينه پرداخته مي‌شود. يافته‌ها: علم پزشكي در تبيين موضوع مرگ، بر علائم جسماني تكيه دارد (علت قابلي). پزشكي مدرن مرگ را اموري نظير «توقف نَفَس»، «توقف قلب و عدم جريان خون در بدن» و... مي‌داند. در طب سنتي نيز مرگ، معادل ازبين‌رفتن حرارت غريزي است. در فلسفۀ ملاصدرا اين امور بيان علت قابلي مرگ است و حقيقت و ضرورت مرگ را تبيين نمي‌كند. مطابق ديدگاه او در مرگ طبيعي، نفس انسان در اثر حركت جوهري كمالاتي را كسب مي‌كند و هنگامي كه از طريق بدن به كمالات شايستۀ خود رسيد، بدن را رها ميكند و مرگ واقع مي‌شود. بنابراين در نگاه ملاصدرا مرگ طبيعي، نتيجۀ كمال نفس است. اين رويكرد، رويكردي متافيزيكي از مسئلۀ مرگ و تبيين حقيقي ضرورت مرگ است. نتيجه‌گيري: بحث ملاصدرا از مرگ فراتجربي است كه در آن با روش استدلالي، تحليل جديدي از مرگ انسان ارائه داده مي‌شود و در اين راستا حقيقت و ضرورت مرگ روشن مي‌شود، اما رويكرد علم پزشكي، مبتني بر تجربه و بيان علت قابلي مرگ است كه هيچگاه ضرورت مرگ را تبيين نمي‌كند. از اين‌جهت اين دو از يك موضع دربارۀ مرگ صحبت نمي‌كنند.

Death and its associated challenges are one of today's most contentious topics. Numerous philosophical and medical studies have been conducted on this subject. This research aims to explore death from Mulla Sadra's standpoint and medical science's perspective (traditional and modern). Materials and Methods: The research approach is comparative, and a comparison between Mulla Sadra and medical viewpoints in this subject is conducted by consulting library materials and understanding the nature of death. Results: Medical science bases its explanations of death on bodily symptoms (acceptance cause). Modern medicine defines death as "the cessation of breathing", "the cessation of the heart" and "the cessation of blood flow throughout the body". Death is defined in traditional medicine as loss of innate heat. It articulates the acceptance cause of death in Mulla Sadra's philosophy; it does not explain the reality nor the necessity of death. According to his theory of natural death, the human soul attains completion by substantive movement, and when it attains its appropriate perfection via the body, it departs and death occurs. Thus, in Mulla Sadra's opinion, natural death is the outcome of self-perfection. It is a metaphysical solution to the issue of death and a genuine justification for its necessity. Conclusion: Mulla Sadra's discussion of death is meta-empirical in that he uses logic to give a novel interpretation of human mortality. The reality and necessity of death become evident in this sense, but the medical science approach is based on experience and presenting the most likely cause of death, never explaining the necessity of death. As a result, the two do not share the same viewpoint when it comes to death.