شناسايي عوامل جامعه شناختي مؤثر بر مصرف انرژي خانگي (مروري سيستماتيك بر مطالعات حوزۀ انرژي در ايران)

امروزه مسئلۀ انرژي و مصرف آن از مسائل مهم جهان از جمله ايران (به‌ويژه مصرف در بخش خانگي) است. اين پژوهش به‌منظور شناخت عوامل مؤثر بر مصرف انرژي خانگي و تعيين چشم‌اندازهاي پژوهشي آتي در اين حوزه صورت گرفته است. در راستاي شناخت مصرف و رفتار مصرفي در بخش خانگي، مطالعات متعددي انجام شده، ولي زواياي ديد هر پژوهش، متكي به عناصر خاصي بوده است. رويكرد مرور سيستماتيك مي‌تواند با بررسي و تحليل يافته‌هاي تحقيقات، آنچه در پژوهش‌هاي مختلف گزارش شده است، در قالب جديد تحليل و ارائه كند؛ در اين تحقيق با استفاده از مرور سيستماتيك، از طريق خوانش 176 مقاله و غربالگري آن‌ها و درنهايت انتخاب 40 مقالۀ علمي، سعي شده عوامل مؤثر بر مصرف انرژي خانگي مطرح شود. يافته‌ها از طريق به‌كارگيري روش كدگذاري (باز، محوري و گزينشي) و مقوله‌بندي فرعي و اصلي آن‌ها حاصل شده است. براي اعتبار از راهبرد‌هاي اعتبارپذيري، تاييدپذيري و اطمينان‌پذيري استفاده شده است. از ميان داده‌هاي بررسي‌شده، سه سطح كلان (حاكميت)، ميانه (اجتماع) و خرد (خانواده) حاصل شده و روابط مستقيم و غيرمستقيم در هر سطح، در قالب مدل علي تدوين شده است. نتايج نشان مي‌دهد در سطح حاكميت (نظام آموزشي و رسانه، سياست‌هاي انرژي و قانون‌گذاري، مديريت اجرايي دولت و نهادهاي مرتبط با انرژي، مديريت توليد، توزيع و مصرف انرژي، توسعۀ فناوري، و استاندارد شهرسازي و معماري)، در سطح اجتماع (عوامل اجتماعي و فرهنگي، آگاهي عمومي و عوامل ميان‌فردي) و در سطح خانوار (ويژگي‌هاي جمعيت‌شناختي خانوار، سبك زندگي و پايگاه اجتماعياقتصادي) بر مصرف انرژي خانگي تأثيرگذار هستند. نتايج اين پژوهش مي‌تواند راهنما و هدايت‌كنندۀ پژوهش‌هاي آتي در حوزۀ انرژي، براي گسترش تحقيقات بين‌رشته‌اي (با ورود عوامل جامعه‌شناختي) باشد.