الگوي مسأله‌يابي خلاق در حوزه خط‌مشي‌گذاري فرهنگي با رويكرد ‌تريز

Creative Problem-Solving Model in the Field of Cultural Policy-Making with TRIZ Approach

مسأله­ يابي و تعريف درست مسائل فرهنگي، سنگ بنايي مهم و ضروري براي خط ­مشي ­گذاري فرهنگي اثربخش است و فقدان الگويي مناسب براي آن در حال حاضر منجر به نابساماني­ هاي فراوان در اين حوزه شده است. اين مقاله با هدف ارائه الگويي خلاقانه در زمينه مسأله ­يابي و تعريف مسائل فرهنگي با تكيه بر تريز ارائه شده است. مقاله حاضر با روش كيفي دلفي انجام شده است و بدين ترتيب پس از تدوين الگوي اوليه، اين الگو طي سه دور دلفي با شش نفر خبره اصلاح و تكميل شده و سپس طي يك جلسه گروه كانوني توسط خبرگان مورد بررسي و تأييد قرار گرفت. الگوي نهايي، چندين ابزار تريز را به روشي منطقي در كنار هم قرار داده و با فرآيندي گام به گام، شناخت خط‌مشي‌گذار نسبت به مسأله را دقيق‌تر مي‌نمايد. مراحل اين الگوي فرايندي عبارتند از (1) تعريف اوليه مسأله (چيستي)؛ (2) تصور مسأله به‌عنوان يك سيستم؛ (3) تحليل بازيگران و ذي‌نفعان مرتبط با مسأله؛ (4) جمع‌آوري انواع داده‌هاي موجود پيرامون مسأله؛ (5) تعريف دقيق مسأله (چرايي)؛ (6) انتخاب سطح مسأله و تعيين ويژگي‌هاي آن با كمك ماتريس پنج سطحي؛ (7) تكميل ماتريس نُه پنجره؛ و (8) تعريف مسأله. اين الگو كاملاً براي حوزه فرهنگ بومي‌سازي شده و در آن متناسب با اقتضائات اين حوزه در مراحل مختلف، نوآوري‌ها و تغييراتي در ابزارهاي تريز ايجاد شده است. دو ويژگي دانش تريز يعني تنوع ابزارها و تمركز بر ساختارهاي انديشه باعث مي‌شود كه بتوان از آن به صورت اثربخشي در حوزه خط ­مشي ­گذاري فرهنگي استفاده كرده و با بهره ­گيري از اصول و ابزارهاي آن خلأهاي مسأله‌يابي فرهنگي كشور را برطرف نمود.

Problem-finding and correct definition of cultural issues is an important and necessary cornerstone for effective cultural policy-making, and the lack of a suitable model for it has already led to many problems in this area. This research aims to provide a creative model in the field of problem solving and definition of cultural issues based on TRIZ. The present article has been done by Delphi qualitative method and thus after compiling the initial model, this model was modified and completed in three Delphi rounds with six experts and then reviewed and approved by experts during a focus group meeting.  The final model puts several TRIZ tools together in a logical way and, with a step-by-step process, makes the policy-maker more aware of the problem. The steps of this process model are: (1) the initial definition of the problem (what it is) (2) the perception of the problem as a system (3) the analysis of the actors and stakeholders associated with the problem (4) the collection of existing data on the problem (5) the exact definition of the problem (Why) (6) selec‎t the problem level and determine its properties with the help of a five-level matrix (7) Complete the nine-window matrix (8) Define the problem. This model is completely localized for the field of culture and in it, in accordance with the requirements of this field in different stages, innovations and changes in the tools of TRIZ have been created. Two features of TRIZ knowledge, namely the variety of tools and focus on thought structures, make it possible to use it effectively in the field of cultural policy-making and by using its principles and tools, to fill the gaps in the country's cultural problem-solving.