ارزيابي وضعيت امنيت آب در بزرگ‌آبخيز فلات مركزي ايران

از آن‌جا كه ايران در كمربند خشك جهان است و تاكنون ارزيابي جامع و دقيقي از وضعيت امنيت آب در كشور نشده است، بررسي تغييرپذيري آن كه يكي از متغيرهاي مهم اثرگزار بر امنيت ملي است براي تدوين الگوهاي مناسب مديريتي مهم و اجتناب‌ناپذير است. اين پژوهش در بزرگ‌آبخيز فلات مركزي كه وسعت و جمعيت آن زياد است اجرا شد. هشت زيرشاخص مهم سرانه‌ي اندوخته‌هاي آب تجديدپذير، شدت بهره‌گيري از اندوخته‌هاي آب، بهره‌وري آب، سرمايه‌گذاري در زيرساخت‌هاي آب، كيفيت آب، دست‌رسي به آب آشاميدني، و مديريت آلودگي و بازچرخاني آب، تغيير پهنه‌ي پوشش سبز و پهنه‌هاي آبي بزرگ در دوره‌ي زماني 20 ساله با فاصله‌ي زماني 5 ساله (1375 تا 1395) به‌كار گرفته‌شد. نتيجه‌ي اندازه‌هاي به‌دست آمده براي امنيت آب در سال‌هاي پژوهش 0/356، 0/330، 0/363، 0/291 و 0/291 واحد براي سال‌هاي 1375، 1380، 1385، 1390 و 1395، و ميانگين آن در بيست سال پژوهش 0/326 واحد بود. اولويت‌بندي عامل‌هاي مؤثر بر امنيت آب نشان داد كه بيش‌ترين اندازه‌ي اثرگزاري بر امنيت آب از سرانه‌ي اندوخته‌هاي آب تجديدپذير و شدت بهره‌گيري از اندوخته‌هاي آب بود. لازم است با كاربرد مديريت پايدار بر اندوخته‌هاي آبي، ضمن درنظر گرفتن بايدهاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي و توجه دادن نهادهاي اجرايي و قانون‌گزار به امنيت آب براي روي‌كرد به آن در افزايش دادن امنيت ملي، تعادل مناسبي در بهره‌گيري از اندوخته‌هاي آبي و بهبود امنيت آب، و پي‌رو آن امنيت ملي ايجاد شود.