جستجوي مفهوم خانه ايراني با تكيه‌بر انطباق توصيفات تاريخي و ساختار كالبدي (مطالعه خانه‌هاي يزد و اصفهان)

موضوع پژوهش حاضر بازانديشي مفهوم خانه ايراني است كه با تكيه‌بر انطباق توصيفات تاريخي و ساختار كالبدي به ارزيابي مؤلفه‌هاي شكل‌دهنده اين مفهوم و رويكردهاي كالبدي مؤثر بر آن در نمونه‌هاي مطالعاتي مي‌پردازد. سؤال تحقيق آن است كه توصيفات تاريخي خانه ايراني كدام مؤلفه‌هاي كالبدي در شكل‌دهي به مفهوم خانه را بازنمايي مي‌كند؟ انطباق توصيفات تاريخي و ساختار كالبدي خانه ايراني، نقش مؤلفه‌هاي مسكن را چگونه اولويت‌بندي مي‌كند؟ رويكرد تحقيق شامل دو وجه كمي و كيفي است كه با تركيبي از روش‌هاي تحليلي توصيفي، تاريخي تفسيري و استدلال منطقي در سه گام اصلي شامل مطالعات نظري مسكن، مطالعات تاريخي درباره خانه ايراني و مطالعه شاخص‌هاي نظري و نحوي تحقيق در نمونه‌هاي منتخب از خانه‌هاي تاريخي انجام گرفته است. نمونه‌ها شامل 6 خانه در 2 شهر يزد و اصفهان از دوره صفوي و قاجار است. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه مؤلفه‌هاي پنج‌گانه خانه ايراني متناظر با شاخص‌هاي نحوي تحقيق درمقايسه ميان خانه‌هاي يزد و اصفهان از اولويت‌هاي متفاوتي برخوردار است؛ به‌طوري‌كه خانه‌هاي اصفهان با دارابودن عمق فضايي اندك و ديد محوري بالاي مراحل ورود به عرصه‌ها، نسبت به خانه‌هاي يزد حد پايين‌تري از تقابل درون/ برون و ميزان بالاتري از گونه‌گوني ديداري و امتزاج عرصه‌هاي طبيعي/ مصنوع را دارا هستند. همچنين تمركزگرايي يا مركزيت‌هاي چندگانه عملكردي، صورت‌دهي به جزء فضاهاي شاخص فرهنگي/ آييني و آميختگي درجاتِ درون برحسب نقش عوامل فعاليتي/ معنايي داراي تفاوت‌هايي در شكل يابي كالبد خانه‌هاي يزد و اصفهان است كه در تحليل يافته‌ها به آن پرداخته شده است.