خوانش تاثير ساختار خانه بر سبك زندگي ايراني اسلامي در گذر زمان (نمونه موردي شهر كاشان)

رابطه ميان فرد و مسكن همواره يك رابطه دو سويه بوده است اما تاكنون كمتر به تاثير مسكن بر شيوه زيست ساكنانش پرداخته شده است. هدف اين پژوهش بررسي اثر خانه بر دوري يا نزديكي ساكنان از ابعاد زندگي ايراني اسلامي است. براي داشتن شاخص هاي مختلف زندگي ايراني اسلامي ابتدا اطلاعات منابع مذهبي و ملي مطالعه شدند و پس از جمع بندي در قالب هاي تعريف شده از سوي آموس راپاپورت، آلفرد آدلر و ادوارد هال قرار گرفتند. شهر كاشان با پيشينه مذهبي و فرهنگي غني به عنوان بستر پژوهش انتخاب شد. روش تحقيق مبتني بر شيوه كيفي است، بر اين اساس از سه گونه سكونتي آپارتمان، خانه حياط دار ميانه و خانه هاي سنتي نمونه هايي انتخاب شد و علاوه بر مشاهده و برداشت نقشه، مصاحبه نيمه ساختار يافته با خانوارها انجام گرفت. تعداد نمونه ها در هر دسته تا جايي ادامه پيدا كرد كه اطلاعات به حد اشباع برسد. تعداد مصاديق در كل 12 مورد شد. هر خانوار انتخابي تجربه زندگي در حداقل يك ساختار خانه  متفاوت ديگر در گذشته را داشت، تنوع خانه هاي موجود نيز به مقايسه بسترهاي مكاني متفاوت كمك كرد. خروجي در قالب نمودارهاي محيط رفتار راپاپورت نشان داد آپارتمان ها سكنانشان را  از اصول پذيرايي از مهمان، فعاليت هاي جمعي مثل بازي و تفريح جمعي، نوع تعاملات دور كرده اند. خانه هاي حياط دار دوره ميانه  و آپارتمان ها حريم و خلوت براي كارهاي فردي را درست تعريف نكرده اند. اما  محيط سكونتي در نحوه ارتباط بر همسايه و جايگاه زن تاثير مهمي نداشته اند. در سكونتگاه هاي جديد شرايط براي امور بهداشتي و دسترسي به فضاي خدماتي بهتر شده است.