پيامد 10 جدايه باكتري گشاينده‌ي (حل كننده) پتاسيم ، فسفر، آهن و كود زيستي پتابارور بر كاركرد و رشد سيب‌زميني در گلخانه

سابقه و هدف: سيب زميني پنجمين فراورده‌ي كشاورزي جهان هست كه خاستگاه كربوهيدرات، پروتئين و اسيدهاي آمينه ضروري براي آدمي است. نهاده‌هاي كشاورزي كارايي ويژه‌اي در افزايش رشد و عملكرد سيب‌زميني دارند. ولي گاهي كاربرد بي‌رويه ي كودهاي شيميايي دشواري هاي زيستي و بهداشتي فراواني را به دنبال دارد. ريزجانداران سودمند خاك مي‌توانند كارايي ويژه‌اي در بهبود رشد گياه، برداشت فراورده‌هاي كشاورزي و در پي آن كاهش هزينه هاي آن داشته باشند. چگونگي (كيفيت) خاك، افزون بر ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي، پيوند نزديكي با ويژگي هاي زيستي آن دارد. اين پژوهش با هدف بررسي كاربرد 10 سويه باكتري گشاينده‌ي (حل كننده) پتاسيم، فسفر و آهن و كود زيستي پتابارور بر شاخص‌هاي رشد سيب زميني رقم جيلي و فراورده‌ي بهداشتي‌تر آن انجام گرديد. مواد و روش ها: اين پژوهش در سال 1398 در گلخانه‌ي مركز تحقيقات كشاورزي همدان با طرح كاملا تصادفي در سه تكرار انجام شد. تيمارها 10 جدايه باكتري شناسايي شده ي حل كننده پتاسيم، فسفر و آهن ، يك كودزيستي پتابارور و يك تيمار گواه (شاهد) آزمايش (بدون كود زيستي يا باكتري) بود. ويژگي هاي اندازه گيري شده، وزن‌ تر غده، تعداد غده، كاركرد بيولوژيك، ارتفاع بوته، وزن خشك ريشه، وزن خشك اندام هوايي، درصد ماده خشك، غلظت فسفر، پتاسيم، آهن و روي در ريشه، اندام هوايي، غده و خاك بود.يافته‌ها: نتايج نشان داد كه كاربرد باكتري هاي حل كننده پتاسيم، فسفر و آهن به گونه ي معني داري موجب افزايش ويژگي‌هاي رشد گياه سيب زميني و همچنين افزايش جذب عناصر فسفر، پتاسيم، آهن و روي در گياه شد. در اين پژوهش كاراترين باكتري، سودوموناس‌فردريك‌برجينسكي بود كه در بيشترشاخص‌هاي رشد گياه و جذب عناصر توانمندتر از ساير باكتري‌ها بود. وزن خشك ريشه در تيمار با اين باكتري 16.66 گرم بر گلدان شد كه در برابر شاهد آزمايش 103.92 درصد افزايش نشان داد. بيشترين افزايش وزن خشك اندام هوايي درتيمار با اين باكتري 47 گرم بر گلدان شد كه افزايش 88 درصدي نسبت به شاهد آزمايش نشان داد. درمايهزني با اين باكتري غلظت روي در ريشه، غلظت فسفر، پتاسيم، آهن و روي در اندام هوايي، به ترتيب 0.034، 6.666، 333.16، 0.460، 0.041 ميلي‌گرم بر گرم بود كه تفاوت معني دار با شاهد آزمايش و ساير تيمارها داشت. ناكارامدترين باكتري‌ها در اين پژوهش، باكتري‌هاي بريونديموناسويسكولاريس و انتروباكتر لويدجي بودند.نتيجه‌گيري: يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه كاربرد باكتري هاي حل كننده پتاسيم به عنوان كود زيستي توانايي بهبود رشد گياه و افزايش كاركرد آن را دارد و مي توان گفت كاربرد كودهاي زيستي در كنار كودهاي شيميايي مي تواند در كاهش آلودگي هاي زيست محيطي و كاهش هزينه ها سودمند باشد.