فرايند شكل‌گيري سواد ارتباطي در مدارس جمهوري اسلامي ايران

پژوهش حاضر با هدف بررسي فرايند شكل‌گيري سواد ارتباطي در مدارس جمهوري اسلامي ايران به انجام رسيده است. اين مطالعه حاضر با استفاده از روش نظريه‌پردازي داده‌بنياد به ارائه الگويي براي آموزش سواد تحليلي در ايران پرداخته، از حيث پارادايم‌هاي غالب پژوهش، در گروه تفسيري قرار مي‌گيرد. براي جمع‌آوري داده‌هاي مورد نياز، از فن مصاحبه نيمه‌ساختاريافته و روش نمونه‌گيري هدفمند استفاده شده است. مصاحبه‌شوندگان اين پژوهش را متخصصان و استادان علوم‌تربيتي و برنامه‌ريزي درسي تشكيل داده‌اند. داده‌هاي پژوهش به روش كدگذاري باز كه مختص رويكرد زمينه‌اي است مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفته و مقولات مفهومي، اصلي و كلان استخراج شده‌اند. در نهايت نيز الگوي آموزش سواد ارتباطي، شامل عوامل علي، ساختاري، مداخله‌گر و همچنين راهبردهاي لازم جهت آموزش سواد ارتباطي و پيامدهاي اجراي نظام صحيح آموزش سواد ارتباطي ارائه شده است. با توجه به نتايج پژوهش، مقوله اصلي شامل آموزش سرفصل‌هاي كلي، آموزش و مشاهده است كه به‌منظور طرح، تدوين و اجراي برنامه آموزش سواد ارتباطي در ايران مي‌توان از آن بهره برد. در زمينه عوامل علي (شرايط فرهنگي خانواده، كتابخواني و قصه‌گويي در خانواده، شعرخواني در جمع خانواده و همكلاسي‌ها، اجتناب از مواجهه با پيامدهاي آموزش تك‌قطبي، سازماندهي اطلاعات، مهارت‌هاي رواني، معناشناسي، هيجان‌ها، نگرش‌ها، انتظارات نقش، پيام‌هاي غيركلامي، پيام‌هاي كلامي، پيام‌هاي حضوري، پيام‌هاي غيرحضوري، پيام‌هاي گفتاري و نوشتاري) در زمينه عوامل ساختاري (خرده‌فرهنگ كشورـ استان ـ شهر، نظام آموزشي كشور، فرهنگ خانواده، شبكه ارتباطي) و در زمينه عوامل مداخله‌گر (پيچيدگي مؤلفه‌هاي ارتباطي، ويژگي‌هاي ارثي از قبيل هوش، شرايط فرهنگي خانوار، ويژگي‌هاي جسمي و مهارت‌هاي رواني) شناسايي شدند.