ابرهاي طلايي نگاره هاي معراج نامه ي ميرحيدر بازتابي از قرب سلوكي در آراء سيدرحيدر آملي

Golden clouds in MirHeidar’s Me’raj Nameh paintings as an embodiment of mystical path in Seyed Heidar Amoli’s view

آن‌چه حصول معرفت قدسي و قرب الهي را ممكن مي‌سازد، برخورداري از نور تعقّل قلبي و منشعب از نورالانوار است. سيدحيدر آملي، تقرب‌ الهي را براي وجود اعتباري موجودات، منوط به سفر روحانيِ نفس مي‌داند. موجودات عالم، از فيض الهي كه نور آسمان‌ها و زمين است، برخوردارند و در قربي وريدي محاط هستند. اين نور زماني پرفروغ‌تر مي‌شود كه عبد در مقام سالك درآيد و براي تحصل ايقان به سفري عرفاني لبيك گويد. ميرحيدر در بيان قرب سلوكي به معراج حضرت محمد (ص) مي‌پردازد كه با وصول به ملأاعلي به رؤيت قلبي حضرت اله نائل شدند. مشاهدات روحاني حضرت در شب معراج از جانب نگارگران نيز مورد توجه قرار گرفته و معراج‌نامه‌ي مُصوَّر ميرحيدري يا شاهرخي از جمله‌ي آنها است. نكته‌ي حائز اهميت در نگاره‌هاي اين معراج‌نامه به گزينش و كيفيت حضور عناصر بصري از جمله ابرهاي طلايي مربوط مي‌شود و طرح اين پرسش كه با توجه به قرب سلوكي پيامبر در معراج، جايگاه صوري و معنوي ابرهاي طلايي چيست؟ و كدام يك از كيفيت‌هاي بازنمايي يا بازتابي را شامل مي‌شوند؟ اين پژوهش با روش توصيفي- تحليلي بيان مي‌دارد كه ابرهاي طلايي امتزاجي از بازنمود و بازتاب قرب سلوكي حضرت هستند. در اين گذر، خيال خلاق نگارگر، ابرهاي طلايي را در شعله‌ي مقدس پيامبر مستحيل مي‌كند و ابر- شعله‌هاي طلايي، در تناسب با ولايت كليه‌ي ايشان مي‌آفريند.

The path to divine wisdom and mystical closeness requires enjoying heartfelt reasoning-based light arising from the light of the lights. Seyed Heydar Amoli believed that mystical closeness was dependent on the spiritual travel of the soul. Creatures of the universe take benefit of the divine grace who is the light of the heavens and the earth, surrounded by His grandeur. This light glow when the servant becomes a mystic and says Labbeik (Here I am) to take a mystical path towards the divine light. Describing the divine path, MirHeidar discusses the Prophet Mohammad’s ascension who saw Allah through the heart as he ascended to the sublime positions. Spiritual observations of the ascension night have been illustrated by the painters, and the MirHeidari’s illustrated Me’raj Nameh, also called Shahrokhi, is one of them. An important point to attend to in Me’raj Nameh paintings is the selection and quality of the visual elements including golden clouds, which also poses the following questions: What are the illustrated and spiritual position of golden clouds as regards the prophet’s mystical closeness in ascension? an‎d which embodiment qualities do they involve? This research was descriptive-analytical which maintains that golden clouds are a blend of embodiment of divine path for the prophet. In this connection, the painter has created golden clouds as airing from the holy glowing of the prophet as he believes that these golden clouds are the brightening embodiment of the prophet’s soul.