تحليل ارتباط ساختار فضايي و خوانايي در ساختمان‌هاي اداري به روش چيدمان فضا، مورد مطالعاتي: ساختمان‌هاي اداري دهه چهارم بعد از انقلاب

Analyzing the Relationship between Spatial Structure and Legibility in Administrative Buildings using Space Syntax Method; Case Study: Administrative Buildings of the Fourth post-Iranian Revolution Decade

هر دوره‌ از معماري ايران داراي سبك و روش ساخت ويژه‌اي بوده است. معماري ايران بعد از وقوع انقلاب اسلامي دچار تغيير و دگرگوني در ساخت‌و‌ساز گشت. خوانايي در فضاهاي معماري جز موارد مهم بوده و در ساختمان‌‌هاي اداري به دليل مراجعه عموم مردم به اين ساختمان‌‌ها خوانايي فضا نقشي موثر بر راندمان و كيفيت فضاهاي اداري دارد. با توجه به اين كه در كتب معماري به بررسي معماري معاصر ايران و بناهاي ساخته شده تا قبل از سال‌هاي 88 پرداخته شده و در سال‌هاي اخير بناهاي قابل تأمل زيادي ساخته شده بنابراين در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎرِ ﻓﻀﺎﯾﯽ ساختمان‌هاي اداري طراحي‌شده توسط معماران جوان و نوگراي دهه اخير انقلاب (1390 تا 1399) مورد بررسي قرار گرفته است. سوال اصلي تحقيق عبارت است از: "ويژگي‌هاي ساختاري مورد توجه در خوانايي فضاهاي اداري طراحي‌شده توسط معماران نوگراي دهه چهارم انقلاب اسلامي ايران كدامند". ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻓﻀﺎﯾﯽ از روش ﭼﯿﺪﻣﺎن ﻓﻀﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ و به وسيله نرم‌افزار دپس مپ1 و‌اي گراف2 انجام و به عنوان يك روش براي تفسير رابطه هم‌بستگي بين ارتباط و هم‌پيوندي در پلان‌ها استفاده شده‌ است. داده‌ها مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته‌اند و نشان مي‌دهد ارتباط معناداري بين ديدپذيري، حركت طبيعي كاربران، عمق فضا و هم‌پيوندي بر ميزان خوانايي وجود دارد. به نظر مي‌رسد كه معماران نوگرا در طراحي ساختمان‌هاي اداري بيش‌تر از سه نوع ساختار فضايي شعاعي، مركزي و شبكه‌اي استفاده نموده‌اند كه بيش‌ترين ميزان خوانايي به فضاهايي تعلق مي‌گيرد كه به صورت شعاعي طراحي شدند. در اين نوع طراحي ميزان ايجاد فضاي عميق به حداقل و در نتيجه ميزان ديد، حركت كاربر و هم‌پيوندي فضا افزايش پيدا كرده است و به طور كلي به خوانايي فضاهاي اداري در راستاي پاسخ‌دهي به نياز‌هاي معماري بنا توجه لازم را داشته‌اند.

In each era, the Iranian architecture has provided a specific construction style and method. The Iranian architecture underwent some changes and transformations after the Iranian Revolution. Legibility is an important element in architectural spaces, and plays an effective role in the efficiency and quality of administrative spaces due to the public referral to these buildings. Since architectural books have investigated the contemporary Iranian architecture and the buildings constructed in Iran before 2009, and recently, numerous notable buildings have been built, current study aims to investigate the spatial structure of the administrative buildings designed by the young and modernist architects of the last decade (2010-2020). The main research question is “what are the structural features considered for the legibility of administrative spaces designed by the modernist architects of the fourth post-revolution decade?” Spatial structure is analyzed using the space syntax method in Depthmap and AGRAPH software. This method is used to interpret the relationship between the connectivity and integration in the plans. The results of data analysis indicate that legibility is significantly correlated with visibility, the natural movement of space users, space depth, and integration. It seems that modernist architects have more used three types of spatial structures including radial, centralized, and grid spatial structures with highest legibility in spaces designed with the radial structure. In this type of design, the creation of deep space is minimized and subsequently, visibility, the movement of space users, and space integration are increased. Generally, this structure has paid enough attention to the legibility of the administrative space to meet the architectural needs.