پديد آورندگان :
نظري فر، فاطمه دانشگاه رازي، كرمانشاه , كلاهچيان، فاطمه دانشگاه رازي، كرمانشاه , مالمير، محمدابراهيم دانشگاه رازي، كرمانشاه , سالميان، غلامرضا دانشگاه رازي، كرمانشاه
كليدواژه :
كاركرد معنايي , تصوير بلاغي , عناصر نجومي , بروج فلكي , غزل مولوي
چكيده فارسي :
عناصر و اصطلاحات نجومي همواره حضوري مؤثّر در معنا و صورت ادبيات ملل، از جمله شعر فارسي داشته‌اند. درك كامل مفهوم بسياري از اشعار در گرو درك مناسبات معنايي و جزئيات زيباشناختي موضوعات و پديده‌هاي نجومي به‌كاررفته در آن‌هاست. بر اساس اين اهميت، هدف مقالۀ حاضر تبيين كاركردهاي معنايي و تصويري بروج فلكي به‌عنوان بخشي مهم از مجموعۀ موضوعات نجومي در غزل مولوي است. يافته‌هاي اين تحقيق توصيفي-تحليلي حاكي از آن است كه مولوي 117 بار از نام برج‌ها استفاده كرده است. پرنمودترين بروج در غزل او عبارت‌اند از: حمل (كه از مقارنتش با آفتاب، تصويري كليدي و چشمگير ايجاد مي‌شود)، اسد، ثور و ميزان. مهم‌ترين كاركردهاي معنايي و موضوعي القاشده توسّط نام برج‌ها عبارت‌اند از: مفاهيم مرتبط با احياي معنوي، تقرّب، عشق عارفانه، طلب، بهره‌مندي از محضر راهبر، نكوهش تعلّقات نفساني و دنياي مذموم. با توجّه به استفادۀ عرفاني- بلاغي مولوي از نام همۀ برج‌ها و كاربرد آن‌ها در بيت‌هايي كه محمل چند تصويرند، تعداد كاركرد تصويري نام بروج، متعدّدتر و با بسامد 139 است كه برجسته‌ترين آن‌ها در قالب نماد، ايهام، كنايه و تشبيه عرضه شده‌اند. يكي از نكات قابل‌توجّه، تلفيق تصاوير با يكديگر است؛ مثل تشبيهات نمادين، كنايه-نماد و تشبيه-كنايه. مولوي از كاركرد نماد در ضمن تصاوير ديگر هم بهره مي‌گيرد و بر كنايه نيز تأكيدي قابل‌تأمّل دارد. نام بعضي از برج‌ها نيز در ساختار ايهامي، به‌ويژه از نوع تناسب به كار گرفته مي‌شود.
چكيده لاتين :
Astronomical elements and expressions have always had a remarkable presence in the content and form of national literatures, especially Persian poetry. Full perception of a majority of poems highly depends on understanding the semantic relations and aesthetic details of the used astronomical issues and phenomena. Therefore, the present study aims to explain semantic and aesthetic functions of constellations, as an important and determinative part of astronomical issues in Rumi’s sonnets. Being a descriptive-analytical research, the current study reveals that Rumi has used the names of constellations 117 times. The most frequent ones include Aries (whose contemporaneity with the sun depicts an impressive image), Leo, Taurus, and Libra. The most important implicit contents by these constellations are related to spiritual resuscitation, approximation, mystical love, demand, benefits of the leader’s presence, and criticizing carnal possessions and the condemned world. Considering Rumi’s mystical-eloquent use of constellation names in the verses containing several images, figural function of constellation names has higher frequency, 139 times, the most significant of which are depicted in the form of symbol, ambiguity, irony, and simile. Multiple imagery, including symbolic similes, irony-symbol, and simile-irony is remarkable in his sonnets. Rumi has benefited from symbols in other images. Moreover, he has emphasized irony notably. The names of some constellations have also been used in ambiguous structure, especially proportionality.
