بازشناسي الگوي مركز محله‌هاي شهر همدان در تناسب با نيازهاي زنان

Recognizing the Pattern of Hamedan Neighborhood Center in Accordance with the Needs of Women

فضاهاي باز بومي محله‌اي همدان به مثابه حياط نيمه‌خصوصي- نيمه‌عمومي محله‌هاي بومي شهر و فضاي مكث پويايي براي تعامل و حضور زنان و كودكان در محله محسوب مي‌شود. از آن جا كه فرهنگ آپارتمان‌نشيني، فضاهاي باز خصوصي را به فضاهاي حركتي پياده و سواره تبديل كرده است؛ بازشناسي و احياي الگوي فضاي باز بومي محله‌اي همدان (الگوي چمن) مي‌تواند امكان حضور و تعامل زنان را در فضاهاي باز امن محله فراهم سازد و پويايي محله و سلامت اجتماعي زنان و كودكان را ارتقا بخشد. هدف پژوهش كشف و احيا ساختار كالبدي الگوي چمن به عنوان الگويي كارا در تناسب با نيازهاي زنان است. روش پژوهش، بررسي موردي پنجاه محله بومي شهر همدان با رويكرد تاريخي- تفسيري و سپس بررسي ميداني ده محله اصيل‌تر با رويكرد مشاهده و بر اساس تهيه شناسنامه مي‌باشد. بر اساس نتايج پژوهش شكل ساختاري اين ميدانچه‌ها ذوزنقه مسطح با مساحتي بين 1000 تا 1280 متر با كشيدگي شمالي جنوبي يا با چرخش مختصري حول اين محور گزارش مي‌شود. فضاي ذوزنقه‌اي با كشيدگي طولي 42 تا 65 متر، متوسط عرض 19 تا 25 متر و با ارتفاع سه تا هفت متر گستردگي بيش‌تري دارد. تعداد مجموع درختان و درختچه‌هاي اين فضاي باز بومي محله‌اي بين 20 تا 30 اصله با شيوع گونه توت و زبان گنجشك در ميان درختان و كاج در ميان درختچه‌ها است. سيستم آب‌رساني محله با قنات در محله‌هاي بزرگ‌تر و چشمه در محلات كوچك‌تر بوده است. تعداد واحدهاي تجاري 11 تا 23 باب كارگاه توليدي و بورس صنفي به تناسب ابعاد محله مشهود است. الگوي محله‌محور چمن مي‌تواند برآورده كننده جامع نيازهاي محيطي، اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي زنان باشد.

The local neighborhood open spaces of Hamedan are considered semi-private/semi-public yards for the local neighborhoods of the city and a dynamic pause space for interaction and presence of the women and children in the neighborhood. Since the apartment culture has transformed private open spaces into pedestrian and vehicle spaces, recognizing and reviving the pattern of local neighborhood open spaces of Hamedan (Chaman pattern) can allow the presence and interaction of women in safe open spaces of the neighborhood and promote the dynamism of the neighborhood and the social health of women and children. The current study aimed to explore and restore the physical structure of the Chaman pattern as an efficient pattern in accordance with the women’s needs. The method is the case study of fifty local neighborhoods in Hamedan with a historical-interpretational approach and then a field investigation of ten more original neighborhoods with the observation approach based on preparing an identity repertoire. Based on the results, the structural form of these fields is reported as a flat quadrilateral with an area between 1000 and 1280 meters with a north-south extension or with a slight rotation around this axis. The quadrilateral space with a longitudinal length of 42 to 65 meters, an average width of 19 to 25 meters, and a height of 3 to 7 meters are more prevalent. The total number of trees and shrubs in this local open space is between 20 and 30, with the prevalence of mulberry and ash trees among the trees and pine among the shrubs. The neighborhood's water supply system has been with aqueducts in larger neighborhoods and springs in smaller neighborhoods. The number of commercial units is 11 to 23 production workshops and trade unions in accordance with the dimensions of the neighborhood. The Chaman-based neighborhood model can comprehensively meet women's environmental, socio-cultural, and economic needs.