كليدواژه :
دورۀ صفوي , بينامتنيت ژرارژنت , هنر سنتي چين , فرش منتسب به كاشان , فرش شكارگاهي
چكيده فارسي :
فرش دورۀ صفوي ايران از منظر نقش، طرح، تركيب‌بندي و حتي مضمون حامل برخي مشخصه‌هايي است كه در نوع خود گنجايش انجام مطالعات بسياري را دارد. برخي از اين طرح و نقش‌ها كه از دورۀ ساساني از چين به عاريت گرفته شده‌اند، به‌نوعي سبك و سياق موجود در طراحي نقوش چيني را در خود گنجانده‌اند. اين نقوش در فرش شكارگاهي ابريشمي منتسب به كاشان موجود در موزۀ هنري متروپوليتن نيويورك كه مربوط به قرن شانزدهم ميلادي بوده است نيز ديده مي‌شود؛ فرش مذكور شامل برخي عناصر تصويري سنتي چيني مانند اژدها، شير-سگ، گياهان و ابرهاي اسفنجي، پرنده يا قرقاول است كه مي‌توان آن‌ها را گونه‌اي پيش‌متن براي شكل‌گيري فرش ايراني مورد نظر دانست. بر اين اساس نگارندگان تلاش دارند با رويكرد بينامتنيت و روش توصيفي‌تحليلي حاصل از مطالعات اسنادي و با هدف شناسايي تأثيرات نقوش موجود در هنر سنتي چيني بهعنوان پيش‌متن بر فرش شكارگاهي كارشان موجود در موزۀ متروپوليتن از منظر ژرارژنت در رويكرد بينامتنيت، بدين پرسش پاسخ گويند كه: نقوش موجود در هنر سنتي چيني بهعنوان پيش‌متن چگونه در فرش شكارگاهي منتسب به كاشان موجود در موزۀ متروپوليتن از منظر بينامتنيت ژرارژنت نمود پيدا مي‌كنند؟ يافته‌هاي پژوهش مورد نظر گوياي آن است كه نقوش چيني بهعنوان يك پيش‌متن بر عواملي همچون گرفت‌وگير در گياهان و حيوانات، تائي و ابرك‌هاي چيني، اژدها و مفاهيم موجود در آن، شير-سگ يا فوداگ كه برخاسته از آيين بودا بوده و نقش قرقاول بهعنوان عنصري كه از چين وارد طراحي و بافت فرش ابريشمي شكارگاهي كاشان شده است، به‌صورت صريح و ضمني همان گونه كه ژرارژنت در رويكرد بينامتني از نگاه خود اعلام مي‌دارد، وام گرفته شده است.
چكيده لاتين :
Iranian carpets from the Safavid Era, especially regarding their motifs, designs, compositions, and even themes, manifest visual glory. Some of their motifs resemble the style and patterns of Chinese art, having been borrowed since the Sasanid Era. Among these remarkable carpets, one can refer to a silk animal carpet from the 16th century in New York’s Metropolitan Museum of Art. This carpet, which has been attributed to Kashan, depicts some Chinese traditional visual elements-- such as dragons, lion-dog, spongy plants and clouds, birds, or pheasants-- which can be considered as a precursor to the formation of Iranian desired carpets. Accordingly, this research has tried to answer this question how the motifs from Chinese traditional art can appear as a pre-text for Metropolitan Museum’s animal carpet. To this end, Genette’s theory of intertextuality has been adopted to investigate the effects of Chinese motifs as a pre-text on the animal carpet in the Metropolitan Museum. This article is a library-based study which has deployed a descriptive-historical method while using Genette’s theory of intertextuality. The findings of this study has illustrated that Chinese motifs, as a traditional pre-text, has been adopted explicitly and implicitly in the carpet through elements such as entanglement in plants and animals, Chinese Tai and clouds, the image of dragon and its meanings, Lion-dog or the Budhist funding, as well as pheasants.
